Op zondag 22 september (2024) om 14.44 uur begint de astronomische herfst in Spanje en het Noordelijk Halfrond. Deze periode van het jaar duurt 89 dagen en 21 uur tot zondag 22 december wanneer de winter officieel begint. Terwijl voor de weerkundigen de herfst op 1 september is begonnen, is dat voor de rest dus op 22 september.

Rond 22 september staat de zon precies boven de evenaar waardoor dag en nacht overal op aarde even lang duurt. Daarom begint de herfst meestal op 22 of 23 september. Volgens de klimatologische indeling is de herfst al op 1 september begonnen en duurt het seizoen tot en met 30 november, wanneer op 1 december de klimatologische winter begint.

De herfst of het najaar is een van de vier seizoenen (lente, zomer, herfst en winter). In gematigde klimaatzones verliezen de meeste loofbomen en ook andere planten hun bladeren en veranderen deze van kleur. In de herfst wordt het normaal gesproken kouder dan in de zomer, hoewel er periodes met warmte kunnen optreden, de zogenaamde nazomer.

De herfst in Spanje brengt de overgang naar de wintertijd met zich mee. In 2024 zal dit plaatsvinden op zondag 27 oktober. De klok wordt teruggedraaid en om 03.00 uur wordt het weer 02.00 uur.

Betekenis

In het Spaans heet de herfst ‘otoño’ die volgt op de zomer of ‘verano’ en voor de winter of ‘invierno’. Het woord zelf stamt af van het Latijnse ‘autumnus’ dat verwijst naar het tweede gras of hooi geproduceerd door de weiden in dit seizoen. De herfst is de tijd van oogsten en de oogst van onder andere zonnebloemen, maïs, druiven etc.

Het Nederlandse woord ‘herfst’ is afgeleid van het Oudnederlandse ‘heruist’ dat uiteindelijk uit het gereconstrueerde Proto-Germaanse ‘harbusta’ is ontstaan. Daarmee is het Engelse woord ‘harvest’ (oogst) een cognaat. De exacte oorspronkelijke betekenis van ‘harbusta’ is echter niet bekend.

Twee herfstperiodes

Eigenlijk zijn er dus twee herfstperiodes, een meteorologische of klimatologische herfst en een astronomische herfst. De klimatologische herfst is reeds op 1 september begonnen en eindigt op 30 november, terwijl de astronomische herfst officieel op 23 september begint en eindigt op 21 of 22 december.

In 1730 werd besloten om voor de meteorologie hele maanden te nemen want dat was makkelijker. De herfst die de meeste mensen vieren is de astronomische herfst waarbij de dag en de nacht even lang zijn (op 23 september).

Normale herfst

De herfst is het seizoen bij uitstek waarin de koudste luchtmassa’s meestal arriveren en direct botsen met de zomerse hitte, resulterend in zware stormen en windstoten. Gemiddeld heeft Spanje in de herfst een temperatuur van 15,4 graden (referentieperiode 1981-2010). De gemiddelde neerslag bedraagt zo’n 195 mm.

Van de drie maanden die de herfst vormen, is november veruit de regenachtigste maand, hoewel dit kan variëren per regio. Aan de andere kant heeft september de aangenaamste en warme temperaturen.

In bepaalde gebieden regent het tijdens de herfstmaanden meestal meer, zoals in het noorden, zuiden van Valencia, noorden van Alicante, noorden van de Balearen en sommige delen van Cádiz en het Centraal systeem. In september regent het meer in het zuidoosten van het vasteland en in het noorden van Catalonië.

In oktober vallen er meer regenbuien in Castilië en León, Castilla La Mancha, Aragón, de regio Valencia (behalve Alicante), Catalonië, Murcia en het zuiden van de autonome regio Madrid. November brengt doorgaans matige regenval in Andalusië, Extremadura, het noorden van de autonome regio Madrid, aan de Cantabrische kust, in Galicië en op de Canarische Eilanden.