Het Nationaal Park Doñana, een van Europa’s belangrijkste wetlands, heeft in 2024 een nieuw dieptepunt bereikt in het aantal overwinterende watervogels. Volgens het rapport “Staat van de biodiversiteit in Doñana 2024“, gepresenteerd door de Estación Biológica de Doñana (EBD-CSIC), werden in januari slechts 43.989 vogels geteld, het laagste aantal sinds het begin van de tellingen vijftig jaar geleden.

Deze drastische afname wordt voornamelijk toegeschreven aan de beperkte overstroming van de moerassen (marismas) en lagunes (waterplas), veroorzaakt door een warm en droog jaar. De marisma van Doñana stond in 2024 slechts 35 dagen onder water, terwijl het historische gemiddelde op 62,75 dagen ligt. Bovendien is de grootste lagune van het park, Santa Olalla, voor het derde opeenvolgende jaar in oktober drooggevallen, een zorgwekkende ontwikkeling voor een waterlichaam dat ooit als permanent werd beschouwd.

De directeur van de Estación Biológica de Doñana zegt dat de biodiversiteit in Doñana nog steeds slecht is. Er was een kleine verbetering door de regen van afgelopen voorjaar, maar er is nog veel werk aan de winkel om de natuurlijke systemen, zoals het aquifer (grondwater) en de marisma (moeras), te herstellen.

De jaarlijkse neerslag blijft onder het gemiddelde, en hoewel er een lichte toename was vergeleken met de afgelopen vier jaar, waren deze jaren uitzonderlijk droog. Daarom kan deze toename niet worden gezien als een significante verbetering van de hydrologische toestand van Doñana. Daarnaast is er een zorgwekkende daling van het grondwaterpeil sinds 2020, met een gemiddelde daling van 1,61 meter in vier jaar. Dit heeft directe gevolgen voor de lagunes, die voornamelijk afhankelijk zijn van het grondwaterniveau.

Het droogvallen van de lagunes heeft niet alleen invloed op de watervogels, maar ook op andere soorten. Zo zijn de populaties van de Europese moerasschildpad en de Spaanse moerasschildpad in Doñana sterk afgenomen. In 2024 werden er geen Europese moerasschildpadden waargenomen en slechts twee Spaanse moerasschildpadden, het laagste aantal ooit geregistreerd. Ook de populaties van wilde zwijnen en konijnen, essentiële prooien voor veel roofdieren in het park, vertonen een dalende trend.

De droogte en het veranderende klimaat hebben ook invloed op de flora van het gebied. Een voorbeeld is de holle chicorei (bloem), een bedreigde plantensoort die alleen in Doñana voorkomt. In zes van de 23 historische groeiplaatsen is deze plant in 2024 niet meer aangetroffen. Naast het watertekort vormt begrazing door grote herbivoren een bedreiging voor het voortbestaan van deze soort.

Het rapport benadrukt de noodzaak van dringende maatregelen om de hydrologische en ecologische integriteit van Doñana te herstellen. Dit omvat het reguleren van wateronttrekkingen, het herstellen van natuurlijke waterstromen en het aanpassen van landgebruik praktijken om verdere achteruitgang te voorkomen. Alleen door dergelijke inspanningen kan het unieke ecosysteem van Doñana worden behouden voor toekomstige generaties.