De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangekondigd opnieuw invoertarieven op te leggen aan Europese producten, waaronder ook veel Spaanse exportgoederen. De nieuwe maatregelen zijn onderdeel van zijn hernieuwde verkiezingscampagne en vallen onder wat hij “Liberation Day” noemt. Daarbij kondigde hij een algemeen invoertarief van 20 procent aan voor Europese producten, met een flinke impact voor Spanje.
De Europese Unie is een van de grootste slachtoffers van deze maatregel geworden. Er geldt een algemeen invoertarief van 20 procent op geïmporteerde producten, bestaande uit een standaardheffing van 10 procent plus een extra toeslag van nog eens 10 procent.
In 2024 bedroeg de Spaanse export naar de Verenigde Staten in totaal meer dan 18 miljard euro, een daling van 3,8 procent vergeleken met het jaar daarvoor, volgens gegevens van het Ministerie van Economie, Handel en Bedrijvigheid. Vanuit de Verenigde Staten naar Spanje werd voor meer dan 28 miljard euro aan goederen geïmporteerd, wat ook een lichte daling van 0,3 procent betekende.
Het Spaanse product dat het zwaarst getroffen wordt door de invoertarieven is olijfolie. In 2024 exporteerde Spanje meer dan 113.000 ton olijfolie naar de Verenigde Staten, goed voor een omzet van ruim 1 miljard euro. Deze belangrijke sector is erg afhankelijk van de Amerikaanse markt en zal de gevolgen direct voelen.
Ook andere producten worden geraakt. De export van industriële oliën en minerale oliën daalde al eerder van 2 miljard euro in 2023 naar 1 miljard euro in 2024. Verwacht wordt dat deze trend verder doorzet onder de nieuwe tarieven. Elektrische transformatoren, die in 2023 nog voor 1 miljard euro werden verkocht aan de VS, daalden naar 772 miljoen euro in 2024. Auto-onderdelen, farmaceutische producten en voedingsmiddelen zoals wijn, iberico-ham en visserijproducten komen ook onder druk te staan.
De Spaanse overheid heeft inmiddels gereageerd met de aankondiging van een steunpakket van 14 miljard euro om de zwaarst getroffen sectoren te ondersteunen. Dit pakket omvat onder meer nieuwe financieringslijnen, de inzet van Europese herstelgelden en garanties voor exportkredieten.
Volgens de Kamer van Koophandel en de Club van Exporteurs en Investeerders kunnen de Spaanse exporten naar de VS met 10 tot 25 procent dalen. In economische termen zou dat een verlies van 0,3 procent van het BBP betekenen. De Europese Commissie heeft de Amerikaanse maatregelen scherp veroordeeld en overweegt tegenmaatregelen. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sprak van een “harde klap voor de wereldeconomie”.
De Spaanse exporteurs worden opgeroepen om zich voor te bereiden op langdurige handelsbelemmeringen en alternatieve markten te zoeken. Tegelijkertijd wordt er vanuit zowel Spanje als Brussel ingezet op diplomatie en overleg om verdere escalatie van een mogelijke handelsoorlog te voorkomen.