Uit een recent onderzoek van de Fundación BBVA blijkt dat 18% van de Spanjaarden denkt dat klimaatverandering te wijten is aan een natuurlijk proces van de aarde. Daarentegen schrijft 67% de oorzaak toe aan menselijke activiteiten, terwijl 14% gelooft dat beide factoren een rol spelen.
Het onderzoek, getiteld “Creencias de base científica y creencias y prácticas alternativas“, werd in december 2024 uitgevoerd via telefonische enquêtes onder 2.013 Spanjaarden van 18 jaar en ouder. De resultaten tonen aan dat de perceptie van de oorzaken van klimaatverandering varieert op basis van demografische en ideologische kenmerken.
Zo is de overtuiging dat klimaatverandering door menselijke activiteiten wordt veroorzaakt sterker aanwezig bij vrouwen, jongeren, mensen met een laag religiositeitsniveau, degenen die zich ideologisch met links identificeren en zij die vertrouwen hebben in de verklarende waarde van de wetenschap. Aan de andere kant neemt het percentage dat klimaatverandering als een natuurlijk proces beschouwt toe tot bijna een derde onder degenen die zich identificeren met de uiterste rechterzijde van het politieke spectrum.
Het onderzoek benadrukt een algemeen vertrouwen in het verklarend potentieel van de wetenschap. Twee op de drie burgers geloven dat de meeste belangrijke zaken nu of in de toekomst door de wetenschap kunnen worden verklaard. Daarentegen denkt een op de drie dat er veel belangrijke zaken zijn die de wetenschap niet kan of zal kunnen verklaren.
Er is ook brede overeenstemming over de cognitieve eigenschappen van de wetenschap, die wordt gezien als de meest objectieve (gemiddelde score van 8,0 op een schaal van 0 tot 10), betrouwbare (7,4) en capabele kennis om waarheid van onwaarheid te onderscheiden (6,9).
Ondanks dat iets meer dan de helft van de Spanjaarden aangeeft tot een religie te behoren (53%), waarvan 86% zich identificeert als katholiek, is het religiositeitsniveau in Spanje laag, met een gemiddelde score van 3,7 op een schaal van 0 tot 10. Bijna 40% scoort tussen 0 en 2 op deze schaal.
Bijna de helft van de Spanjaarden gelooft in het bestaan van God, 38% gelooft in het concept van zonde en ongeveer een derde gelooft in leven na de dood, wonderen, de hemel en heilige boeken. Een kleiner segment van ongeveer 20% gelooft in reïncarnatie, de duivel en de hel.
Met betrekking tot overtuigingen over het ontstaan van het universum en de mensheid, die potentieel in conflict zijn met de wetenschap, neigen Spanjaarden naar de wetenschappelijke verklaring. Zo gelooft 78% in de evolutionaire verklaring van het ontstaan van de mens, terwijl 33% gelooft dat het universum is gecreëerd door God of een hogere spirituele macht.
Bij het nemen van belangrijke beslissingen hecht de overgrote meerderheid van de Spaanse bevolking veel waarde aan ervaring en gezond verstand; 94% geeft aan zich hierdoor te laten leiden. Daarnaast spelen wetenschappelijke informatie (82%) en rationele analyse van de situatie (77%) een prominente rol.
Emoties en intuïtie zijn ook van invloed; 77% laat zich leiden door gevoelens en emoties, terwijl 75% vertrouwt op intuïtie. De eerste indruk is voor 55% van belang.
Sociale invloeden spelen eveneens een rol bij besluitvorming. De meningen van de directe omgeving worden door 64% in overweging genomen, terwijl slechts 15% rekening houdt met wat de meerderheid van de samenleving denkt. Tradities en gewoonten zijn belangrijk voor 53% van de respondenten.
Bijna de helft van de Spanjaarden (49%) houdt bij beslissingen rekening met aanbevelingen van autoriteiten. Religieuze overtuigingen (23%) en politieke overtuigingen (25%) hebben een minder prominente invloed, mogelijk omdat veel persoonlijke beslissingen buiten de sfeer van religie en politiek vallen.
Het onderzoek wijst ook uit dat alternatieve overtuigingen en praktijken beperkt aanwezig zijn in de Spaanse samenleving. Zo gelooft 30% dat de stand van sterren en planeten invloed heeft op het dagelijks leven. Wat betreft alternatieve gezondheidsbenaderingen gelooft 13% in de effectiviteit van genezers voor de behandeling van ernstige ziekten. Daarnaast gelooft 30% in bezoeken van buitenaardse wezens aan de aarde, 14% denkt dat de mens nooit op de maan is geweest en 4% is van mening dat de aarde plat is.
Deze bevindingen geven inzicht in de diverse overtuigingen en het vertrouwen in wetenschap en religie binnen de Spaanse samenleving. Ze benadrukken het belang van wetenschappelijke geletterdheid en kritisch denken bij het aanpakken van complexe vraagstukken zoals klimaatverandering.