Met de start van het nieuwe schooljaar in Spanje wordt opnieuw duidelijk hoe belangrijk grootouders zijn in het leven van hun kleinkinderen. Uit het rapport Abuelos y abuelas, ¿qué haríamos sin ellos? van Aldeas Infantiles SOS blijkt dat 85 procent van de Spaanse grootouders actief betrokken is bij de opvang van hun kleinkinderen. Bijna de helft doet dat regelmatig en bijna 30 procent zelfs dagelijks.
Grootouders geven aan niet alleen een steun te willen zijn voor werkende ouders. Ze willen ook een actieve rol spelen in de opvoeding, want vaak zijn zij degenen die het meeste contact hebben met de leraren.
Naast praktische opvang spelen grootouders ook een belangrijke rol in het sociale en emotionele leven van hun kleinkinderen. Volgens een ander recent onderzoek eet 45 procent van de grootouders regelmatig samen met hun kleinkinderen. Ook gaat 27 procent vaak met ze naar het park of uit eten en vangt 33 procent de kinderen op wanneer ouders verhinderd zijn.
Die nauwe betrokkenheid zorgt ervoor dat grootouders vaak als eersten signalen van problemen opmerken. Omdat ze veel tijd met hun kleinkinderen doorbrengen en vaak als vertrouwenspersoon worden gezien, merken ze subtiele veranderingen in gedrag of stemming snel op. Daardoor spelen ze een belangrijke rol bij het herkennen van bijvoorbeeld pesterijen of andere sociale problemen.
Volgens cijfers van het Spaanse Ministerie van Onderwijs uit 2023 heeft bijna 10 procent van de basisschoolleerlingen te maken gehad met pesten en eenzelfde percentage met cyberpesten. Bij middelbare scholieren loopt dat percentage zelfs op tot 20. Grootouders kunnen hierbij een cruciale rol spelen door problemen bespreekbaar te maken en tijdig hulp in te schakelen.
De combinatie van dagelijkse zorg, emotionele steun en hun positie als vertrouwensfiguur maakt grootouders tot een onmisbare schakel in de opvoeding. Steeds meer grootouders willen dan ook erkend worden als actieve deelnemers in het onderwijs en welzijn van hun kleinkinderen, in plaats van alleen te worden gezien als praktische oppas.