De Stichting voor Urgente Spaanse Taal (FundéuRAE) heeft de twaalf kandidaten voor het Spaanse woord van het jaar 2024 geselecteerd. Wonen, technologie, toerisme en milieu zijn enkele van de thema’s waarmee de mogelijke winnaars verband houden.
Elk jaar voldoen de woorden die door de Stichting zijn geselecteerd aan twee eisen. Ten eerste zijn het woorden die in het afgelopen jaar vaak in de media en discussies zijn gebruikt. Daarnaast is het belangrijk dat alle kandidaten taalkundig interessant zijn: ze roepen vragen op, hebben een nieuwe betekenis gekregen of zijn op een bijzondere manier gevormd.
De vorige winnaars waren: escrache (2013), selfi (2014), refugiado (2015), populismo (2016), aporofobia (2017), microplástico (2018), los emojis (2019), confinamiento (2020), vacuna (2021), inteligencia artificial (2022) y polarización (2023). Het woord van het jaar 2024 wordt donderdag 19 december bekendgemaakt.
Alucinación
Hoewel het geen nieuw woord is, hebben “alucinación” en “alucinar” hun betekenis uitgebreid door kunstmatige intelligentie. Ze worden nu gebruikt in de technologie om te verwijzen naar het maken van onjuiste informatie door AI-systemen. Dit is een uitbreiding van hun eerdere betekenis, en het is niet nodig om ze cursief of tussen aanhalingstekens te zetten.
Dana
De zware overstromingen in het oosten en zuiden van het Spaanse vasteland hebben ervoor gezorgd dat het gebruik van “dana” in de media de laatste tijd is gestegen. Het woord “dana” is de gewone vorm van DANA, wat staat voor “depressie in afzondering op grote hoogte”. Deze vorm is toegevoegd in de laatste update van het Spaanse woordenboek, die op dinsdag 10 december is gepubliceerd. Wanneer het als afkorting wordt gebruikt, staat het volledig in hoofdletters, maar het wordt nu ook gebruikt als een zelfstandig naamwoord in kleine letters: de dana.
Fango
De gevolgen van de overstromingen in Spanje en de opruimwerkzaamheden die op veel getroffen plekken nog steeds plaatsvinden, hebben het gebruik van het woord “modder” in de Spaanse media sterk vergroot. Ook is dit woord vaak gebruikt in politieke en sociale contexten met de tweede betekenis: ‘vernedering, degradatie’, waarvoor geen aanhalingstekens of cursief nodig zijn.
Gordofobia
Een woord dat dit jaar vaak is genoemd, is “gordofobia”, geschreven als één geheel zonder koppelteken. Voor alles wat hiermee te maken heeft of voor degenen die deze afkeer hebben, is het juist om zowel het woord “gordofobisch” als “gordofobiek” te gebruiken, die zijn gevormd met de achtervoegsels –fobisch en -fobiek.
Inquiokupa
Het woningprobleem heeft de aandacht getrokken van burgers, media en politici in veel landen, waardoor woorden en uitdrukkingen die verband houden met dit onderwerp het hele jaar door een speciale rol hebben gespeeld. Dit neologisme is gevormd door de verkorting van “huurder” (inquilino) gecombineerd met het woord “okupa”.
Mena
De situatie van alleenstaande minderjarige vreemdelingen, vaak MENA genoemd, die naar een nieuw land komen, was een belangrijk politiek onderwerp in veel regio’s. Hoewel de afkorting met hoofdletters geschreven wordt, is het gebruik van het woord als een gewoon zelfstandig naamwoord in kleine letters ook gebruikelijk: een mena, de mena’s.
Micropiso
In veel landen horen we vaak de term “micropiso”. Dit woord is ontstaan door het voorvoegsel “micro-” (wat ‘heel klein’ betekent) toe te voegen aan “appartement”, en verwijst naar een kleine, zelfstandige woning in een gebouw met meerdere verdiepingen. Het wordt als één woord geschreven, zonder koppelteken of spatie (dus niet micro-appartement of micro appartement).
Narcolancha
Het samenstellende element “narco-” (wat ‘drugs’ betekent) wordt toegevoegd aan diverse woorden om de relatie met deze stoffen uit te drukken. Het komt voor in woorden als “narcodollar”, “narcotrafiek” of “narcogeweld”, en in recentere woorden zoals “narcolancha”.
Pellet
Het woord “pellet” wordt tegenwoordig in veel situaties gebruikt. Het is opgenomen in de nieuwste versie van het Spaanse woordenboek (DLE), versie 23.8. Deze term – die in het Spaans ook als “pélet” kan worden geschreven en afhankelijk van de context alternatieven zoals “granza” of “gránulo” kan hebben – was recent opvallend in het nieuws vanwege de grote uitstorting van kleine plastic balletjes op de stranden van Galicië.
Reduflación
De stijging van de prijzen van goederen en diensten in de afgelopen maanden heeft niet alleen geleid tot hogere prijzen, maar soms ook tot kleinere producten tegen dezelfde prijs. Hierdoor is “krimpflatie”, een acroniem gevormd uit “krimp” en “inflatie”, een van de meest herhaalde termen van 2024 geworden. Het wordt met een enkele c geschreven (dus niet krimpflactie).
Turistificación
De waarneming van “toeristificación” (een geldig woord om te verwijzen naar de impact van massatoerisme) in bepaalde steden of regio’s heeft de voorpagina’s van kranten wereldwijd gevuld. De toename van toeristische woningen of het beperken van de toestroom van reizigers in overvolle gebieden zijn slechts twee aspecten die het maatschappelijke debat in 2024 hebben gedomineerd. Ook wordt het vergelijkbare woord “toeristisering” gebruikt, hoewel dit neutraler is en vaker verwijst naar het feit dat iets toeristisch wordt gemaakt.
Woke
Dit anglicisme wordt vaak vertaald als een informeel bijvoeglijk naamwoord met de betekenis van ‘gevoelig voor onrechtvaardigheden’, en in het Spaans wordt het zowel in positieve als negatieve contexten gebruikt. Het wordt cursief geschreven als het wordt uitgesproken zoals in het Engels (ongeveer /wóuk/), maar kan worden aangepast en zonder cursief of aanhalingstekens worden geschreven als het wordt uitgesproken zoals het geschreven is, /wóke/.