De afgelopen jaren is er op Ibiza een opmerkelijke toename geconstateerd in zowel de grootte als de populatie van slangen, met name de hoefijzerslang (Hemorrhois hippocrepis). Deze ontwikkeling baart zowel inwoners als ecologen zorgen, aangezien de aanwezigheid van deze reptielen een bedreiging vormt voor de inheemse fauna en mogelijk ook voor de menselijke bevolking.
Uit recente studies blijkt dat de gemiddelde lichaamsgrootte van slangen op Ibiza aanzienlijk groter is dan die van hun soortgenoten op het vasteland. Zo werd in 2013 een hoefijzerslang van 183 centimeter en 1440 gram gevangen, wat het fenomeen van ‘gigantisme’ onder deze soort op het eiland bevestigt. Deze trend is sindsdien doorgezet, met steeds meer meldingen van grotere exemplaren. In de eerste vier maanden van 2024 werden bijna evenveel slangen gevangen als in het gehele voorgaande jaar (met ruim 3000 exemplaren), wat wijst op een snelle toename van de populatie.
De verspreiding van slangen beperkt zich niet langer tot het hoofdeiland. In juli 2024 werd gerapporteerd dat slangen enkele kleine eilanden voor de kust van Santa Eulària hebben gekoloniseerd. Deze ontwikkeling bedreigt de overleving van lokale diersoorten, zoals de inheemse hagedissen, die geen natuurlijke verdediging hebben tegen deze nieuwe predatoren.
De introductie en verspreiding van slangen op Ibiza wordt grotendeels toegeschreven aan menselijke activiteiten. Het importeren van sierbomen, zoals olijfbomen, heeft onbedoeld geleid tot het meebrengen van slangen die zich vervolgens op het eiland hebben gevestigd. In een poging deze invasie te beperken, heeft de regionale overheid in januari 2023 maatregelen genomen om de invoer van bomen met een stamomtrek van meer dan 40 centimeter tijdens bepaalde maanden te beperken.
De aanwezigheid van slangen heeft een directe impact op de biodiversiteit van Ibiza. Met name de ‘sargantanas’, een inheemse hagedissensoort die als symbool van het eiland wordt beschouwd, lijdt onder de predatie door slangen. Experts pleiten voor het evacueren van deze hagedissen naar veilige gebieden buiten Ibiza om hun voortbestaan te verzekeren. De situatie wordt als kritiek beschouwd, en er is dringend behoefte aan maatregelen om deze emblematische soort te beschermen.
Naast het beperken van de import van potentieel besmette bomen, zijn er aanvullende initiatieven gestart om de slangpopulatie onder controle te krijgen. In 2024 heeft de vereniging IbizaPreservation bijvoorbeeld al 499 slangen gevangen met behulp van 280 vallen verspreid over verschillende locaties op Ibiza.
Gedurende 2024 werden er 3800 slangen op de eilanden gevangen. Op Ibiza zijn er 3072 slangen gevangen (in 2023 werden er 2007 slangen gevangen, en in 2022, totaal 2.710). Tijdens de campagne van 2024 zijn er meer vallen geplaatst dan ooit: 1564 (in 2023 werden er 1363 vallen geplaatst, en 1246 in 2022). Op Formentera zijn 806 slangen gevangen, met in totaal 364 vangkooien. De gemiddelde vangst blijft gelijk in vergelijking met de resultaten van 2023 (888 vangsten en 323 kooien) en 2022 (664 vangsten en 394 kooien).
Critici wijzen op nalatigheid en passiviteit van de autoriteiten als oorzaak voor de huidige situatie. Zij benadrukken dat proactief beleid en voortdurende monitoring essentieel zijn om de verdere verspreiding van slangen te voorkomen en de inheemse fauna te beschermen.
De groeiende aanwezigheid en grootte van slangen op Ibiza vormen een complexe uitdaging die een geïntegreerde aanpak vereist. Zonder effectieve maatregelen bestaat het risico dat de unieke biodiversiteit van het eiland onherstelbare schade oploopt, wat niet alleen ecologische, maar ook culturele gevolgen heeft voor de gemeenschap van Ibiza.