In elke Spaanse stad zijn helaas gevallen van diefstal van allerlei soorten gebruikelijk, van portefeuilles en mobiele telefoons tot fietsen en auto’s. Het is echter verrassend dat dieven hun handen leggen op een exemplaar van de ‘Barlia Robertiana’ orchidee of hyacintorchis, de enige wilde plant van deze soort die groeide in Pamplona.
In Navarra zijn er twee populaties bekend van deze grote orchidee, die tot een halve meter hoog kan groeien. Ze bevinden zich in de steden Liédena en Falces, beide met weinig exemplaren. Maar op de een of andere manier wortelde een hyacintorchis of Barlia Robertiana enkele jaren geleden in een groene zone in de hoofdstad van Navarra.
Een floraliefhebber ontdekte het in 2020, na de versoepeling van de lockdown. Toen het werd ontdekt, was de bloeiperiode al voorbij en waren de zaadcapsules aan het rijpen. Verbazingwekkend genoeg was het een wilde plant die, tijdens zijn natuurlijke uitbreiding, in dat gebied een geschikte ruimte had gevonden waar ook het type schimmel aanwezig was waarmee het vormt.
Het is een mediterrane soort die voorkomt in warme omgevingen en relatief overvloedig is in Extremadura en Andalusië op het Iberisch schiereiland, maar niet zozeer in het noorden zoals in Navarra. Toch komen er door de klimaatcrisis steeds meer mediterrane soorten voor op andere plaatsen in Spanje. Gezien zijn uitzonderlijkheid begon de dienst Toezicht en Kwaliteit van Milieubeheer van de regionale overheid van Navarra het exemplaar te volgen.
Problemen lieten niet lang op zich wachten. In 2021 werd het gebied afgebakend. Maar halverwege maart, nadat de bloei van de plant was voltooid, sneed iemand de bloem af, dus besloot de dienst Toezicht in 2022 om de plant te beschermen met een metalen structuur. Dat voorkwam echter niet dat de plant later dat jaar werd beschadigd door een door mens veroorzaakte brand van de pluizen van de populier, die zeer ontvlambaar zijn.
In maart 2023 sloeg de dienst Toezicht alarm op Twitter: iemand had de orchidee gestolen, inclusief de bol ervan. “De dader is onbekend, maar doet geen goede zaak voor de ontwikkeling van de biodiversiteit in onze regio” volgens de organisatie. En ze benadrukte dat “het absurd is om orchideeën te verzamelen, omdat ze in symbiose leven met verschillende schimmels, zonder wiens aanwezigheid het niet mogelijk is om te overleven. Degene die deze orchidee heeft meegenomen, zal binnenkort een droge bol hebben.”