Maart 2025 gaat de geschiedenisboeken in als een van de natste maanden ooit in Spanje. Binnen slechts 20 dagen viel er net zoveel regen als normaal in een heel voorjaar. Het resultaat? Een spectaculair en zeldzaam beeld: meer dan honderd stuwmeren verspreid over het hele land openden gelijktijdig hun sluizen om de immense druk op de dammen te verlichten en zich voor te bereiden op de aankomende smeltwatervloed.
Een spectaculair voorbeeld van deze ongekende situatie is het Valmayor-stuwmeer in Valdemorillo (Madrid). Sinds de bouw in de jaren 50 had dit enorme reservoir nog nooit eerder zijn sluizen hoeven openen. Nu wel. De plotselinge en overvloedige regenval dwong de beheerders tot actie. Volgens de beheerder is er geen sprake van schade of risico’s aan de dam zelf. Integendeel: het gecontroleerd lozen van water is een preventieve maatregel om de constructie te beschermen en scheurvorming door overdruk te vermijden.
Geavanceerde sensoren monitoren continu de staat van de dammen. Deze technologie bepaalt nauwkeurig wanneer het noodzakelijk is om water te lozen, waardoor het risico op ongecontroleerde breuken en gevaren voor de bevolking wordt geminimaliseerd.
Rondom de spectaculaire waterlozingen in Spanje circuleren ook veel misverstanden en complottheorieën. Op sociale media wordt gesuggereerd dat de overheid opzettelijk water verspilt of dat dammen onnodig worden afgebroken. Deze berichten zijn misleidend en komen meestal van mensen die de werking van het Spaanse watersysteem niet goed begrijpen. De waarheid is dat het lozen van water gebeurt onder streng toezicht en met een duidelijk doel: veiligheid garanderen en toekomstige overstromingen voorkomen.
Een veelgestelde vraag is of al dit geloosde water verloren gaat, vooral gezien de recente droogteperiodes in Spanje. Het antwoord is nee. Veel stuwmeren zijn onderling verbonden en kunnen water naar elkaar overbrengen om de niveaus in balans te houden. Wanneer het water uiteindelijk in een rivier terechtkomt, kan het verder stroomafwaarts andere reservoirs vullen, zelfs in andere autonome regio’s. Op deze manier blijft het water bruikbaar en gaat het niet verloren.
Daarnaast is het voordelig dat rivieren extra water ontvangen wanneer stuwmeren hun maximale capaciteit bereiken. Dit zorgt voor een gezond ecologisch debiet, wat cruciaal is voor het voortbestaan van diverse aquatische soorten, zoals zoetwatervissen en watervogels.
Een andere reden voor het lozen van water is het creëren van een ‘reservoirruimte’ voor het smeltwater van sneeuw die in de afgelopen weken is gevallen. Naarmate de temperaturen stijgen, zal deze sneeuw smelten en snel naar de stuwmeren stromen. Door vooraf water te lozen, wordt ruimte gemaakt om dit smeltwater op te vangen en overstromingen te voorkomen.
Wat veel mensen zich niet realiseren is dat het spectaculair openen van de sluizen juist bedoeld is om rampen te voorkomen, niet om ze te veroorzaken. Door het gecontroleerd lozen van enorme hoeveelheden water kunnen de stuwmeren extreme druk opvangen zonder schade aan te richten. Ze laten het water stap voor stap vrij, zodat rivierbeddingen niet plotseling overspoeld raken. Kleine overstromingen kunnen voorkomen, maar deze zijn niets vergeleken met de chaos die zou ontstaan zonder deze maatregelen.
