Elke week plaatsen we aan de hand van de tips en informatie van de ‘Typisch Spanje’ auteur Frieda Kleinjan een reis door Spanje maar dan op een andere manier. Dat doet de schrijfster door middel van bekende en minder bekende boeken en romans om zo de link tussen het reizen, de cultuur en literatuur te maken tijdens de wekelijkse ‘literaire reisgids van Spanje’, een must voor de lezers die aan ‘literair toerisme’ willen doen. Via de links in het artikel zijn de boeken meteen te bestellen om zo al aan jouw literaire reis door Spanje te beginnen.
Je zou literair toerisme kunnen omschrijven als een soort cultureel toerisme dat zich heeft ontwikkeld op plekken die verband houden met gebeurtenissen in fictieve teksten. Met andere woorden: het is een nieuw soort cultureel toerisme dat fictie verbindt met de echte wereld.
De literaire rijkdom van Andalusië
Andalusië heeft de Spaanse letteren veel aanzien gegeven. Al in de tijd van de Romeinen waren er schrijvers die uit die regio kwamen, zoals de in Córdoba geboren stoïcijnse filosoof Séneca. De literaire Gouden Eeuw mondde ten langen leste uit in de Generatie 27 en bracht Federico García Lorca voort, de wereldwijd bekende dichter en schrijver uit Granada. Hierdoor kreeg Andalusië een moderner imago. Er zouden nog velen volgen die het leven op het platteland beschreven, de strijd tussen de mohammedanen en christenen, hun stad of dorp…
De omvangrijke erfenis van Federico García Lorca
Om aan de hand van de belangrijkste Spaanse dichter en toneelschrijver van de 20e eeuw (1898-1936) Granada te leren kennen, moet je eerst een bezoek brengen aan het Centro Federico García Lorca. Daar bevindt zich het epicentrum van de omvangrijke erfenis van de kunstenaar. De weg zou daarna leiden naar het Plaza Nueva om naar het Alhambra te kijken en op het plaza de los Aljibes te luisteren naar de cante jondo, flamencomuziek. Van het christelijke Granada zou hij het kunstenaarshoekje El Rinconcillo in café Alameda laten zien, dat nu onderdeel is van restaurant Chikito. De volgende stop zou Sacromonte zijn om naar zigeunerliederen te luisteren, waarna de wandeling richting hermitage San Miguel zou gaan waar het uitzicht over Granada adembenemend is. En als laatste zou de poëet je meenemen naar het zomerhuis van zijn familie, het Casa-Museo Federico García Lorca, beter bekend als de Huerta de San Vicente, waar hij een aantal van zijn werken schreef.
Bloedbruiloft, Yerma, Het huis van Bernarda Alba
Wie Federico García Lorca (1898-1936) in zijn geboortestreek wil leren kennen moet over stoffige wegen in de richting van Níjar rijden naar het vervallen Cortijo del Fraile. In 1928 vond daar tijdens een bruiloft een moord plaats die Lorca inspireerde tot het schrijven van zijn theaterstuk Bloedbruiloft (Bodas de Sangre, 1933). Samen met Yerma ( Yerma, 1934) en Het huis van Bernarda Alba (La casa de Bernarda Alba, 1936), vormt het een trilogie. Met zijn reizend theatergezelschap La Barraca wilde hij zijn eigen omgeving kennis laten maken met het klassieke Spaanse theater.
Zigeunerromances
Lorca’s meest succesvolle gedichtenbundel is Zigeunerromances (Romancero gitano, 1929), waarin hij het verdriet van Andalusië centraal stelt. Hij doelt hiermee op de zigeuners en geeft ze de naam: las almas de pena, de zielen van verdriet. In dit werk wordt poëzie vermengd met mysterieuze diepgang.
Het gedicht van de cante jondo
Ook in Het gedicht van de cante jondo, Poema de cante jondo, 1931, bezingt Lorca zijn provincie. Het grootste deel van de gedichten is geïnspireerd op flamencomuziek. De Andalusische muzikale thema’s en stijlen van de cante jondo ofwel ‘diepe zang’, zijn nauw verwant aan de flamenco met zijn soms Arabisch aandoende klanken.
Federico García Lorca groeide op in de ruige omgeving van Fuente Vaqueros, waar zichhet Casa-Museo natal bevindt, en in Asquerosa op het boerenbedrijf van zijn vader. Hier maakte hij kennis met de oude Andalusische tradities, hoorde hij de populaire volksmuziek en de orale verhalen. In datzelfde Andalusië werd hij aan het begin van de Burgeroorlog (1936) door de Guerra Civil vermoord vanwege zijn antifascistische ideeën en zijn homoseksualiteit. De plek waar zijn laatste resten waarschijnlijk rusten is een anoniem massagraf in Víznar aan de rand van Granada.
Federico García Lorca: Zigeunerromances, 1997, uitgeverij Meulenhoff, vertaling Bart Vonck; Het gedicht van de cante jondo, 1998, uitgeverij Meulenhoff, vertaling Bart Vonck; Bloedbruiloft, 1968, 1985, uitgeverij Meulenhoff, vertaling Dolf Verspoor, Yerma, 1968, uitgeverij Van Ditmar, vertaling Dolf Verspoor; Het huis van Bernarda Alba, gestencilde tekst, Hugo Claus 1988.
‘Typisch Spanje’
Het boek ‘Typisch Spanje rondgang door een eigenzinnig land’ geschreven en samengesteld door Frieda Kleinjan, is een bundel met fascinerende verhalen over uiteenlopende onderwerpen: architectuur, beeldende kunst, literatuur, sport, film, natuur, muziek, tradities… Al die verschillende cultuuruitingen vormen de identiteit van Spanje, leggen de ziel ervan bloot, tonen het land in al haar schakeringen. Voor elke Spanjeliefhebber valt er iets nieuws te ontdekken. KLIK HIER om dit boek te bestellen.