Heb jij je wel eens afgevraagd waarom het in Spanje normaal is dat bij een vraag er aan het begin van een zin ook een vraagteken of uitroepteken staat en dat deze omgekeerd staat? In dit artikel proberen we uit te leggen waar deze traditie vandaan komt.
In het Spaans is het gebruikelijk om een omgekeerd vraagteken of uitroepteken aan het begin van een vraag of uitroep te plaatsen en een normaal vraagteken of uitroepteken aan het einde. Dit is een grammaticale regel die helpt om de stijl en structuur van het Spaans te behouden en te verbeteren. Het maakt de leesbaarheid en begrijpelijkheid van de tekst beter en geeft de lezer snel een aanwijzing van de aard van de zin.
¿Waar komt dit vandaan?
Het gebruik van het dubbele vraagteken (¿?) en uitroepteken (¡!) in het Spaans heeft wortels in het middeleeuws schrift. Tijdens de middeleeuwen gebruikten schrijvers verschillende notaties om vragen en uitroepen in hun werken weer te geven. Vaak gebruikten ze een teken dat ‘Punctus interrogativus’ heette. Dit zou vertaald kunnen worden als vraagpunt. Deze gebruikten ze voor vragen, maar voor een uitroep gebruikten ze iets wat er veel op leek; de ‘punctus admirativus’ wat naar het Nederlands toe misschien het best vertaald kan worden met iets als ‘verrassingspunt’.
De uitroeptekens (signos de exclamación) en de vraagtekens (signos de interrogación) werden in die tijd nog in de schrijfregel geschreven, precies boven het woord waar ze naar verwezen. Na verloop van tijd ontwikkelden ze zich en kregen ze de vorm zoals wij die nu kennen en die we vandaag nog altijd gebruiken. Deze vorm werd de standaard voor het Spaanse schrift.
In het middeleeuws Latijn gebruikte men maar één vraagteken om een vraag aan te duiden. Toen de taal zich echter ontwikkelde, begon men in Spanje ook het vraagteken aan het begin van de zin te gebruiken. Later gold dit ook voor het uitroepteken.
In 1754 werd de tweede editie van de ‘Ortografía de la Real Academia de la Lengua’ gepubliceerd. Dit betekent ‘Spelling van de koninklijke academie van de taal’. Hierin werd geconcludeerd dat het vraagteken aan het einde van de zin niet genoeg was en moest ook gebruikt worden aan het begin van de zin bij lange vragen (met uitzondering van retorische vragen).
In 1870 veranderde dit echter en werd het verplicht dit ook bij korte vragen te doen. Dit gold nog niet voor het uitroepteken. Hierover werd pas in 1884 gepubliceerd dat het verplicht was bij zowel korte als lange zinnen, hoewel deze per gewoonte ook al aan het begin van de lange uitroepen genoteerd werd.
¿En hoe is dat tegenwoordig?
Nu is het volgens de Real Academia Española (RAE) zo dat de vraagteken en uitroepteken altijd geplaatst moeten worden aan het begin van een zin waar dat nodig is. In goed Spaans schrift is het dus niet toegestaan om het openigsteken of ‘signo de apertura’ niet te plaatsen.
Mag je meerdere vraagtekens en uitroeptekens plaatsen? Volgens de specialisten mag dat niet, maar als je dat toch doet dan moeten de aantallen openingstekens gelijk zijn aan de sluitingstekens. Met twee, drie of vier tekens geef je de nadruk ergens op al is dat officieel dus niet toegestaan.
Een andere vraag is of je altijd een punt moet plaatsen achter een vraagteken of uitroepteken. Het antwoord is nee, dat moet niet, maar er kunnen wel andere tekens staan zoals een , of ; of :.
Overigens is het gebruik van de omgekeerde vraagtekens en uitroeptekens op een Spaans toetsenbord veel makkelijker omdat deze standaard staan aangegeven. Op de smartphone moet je het normale vraagteken of uitroepteken ingedrukt houden en dan verschijnt de omgekeerde versie.