Na bijna twee decennia van constructie zal de AVE-hogesnelheidstrein eindelijk Asturië bereiken via de nieuwe Pajares-tunnels, die bestaan uit twee 25 kilometer lange buizen. Samen met de rest van het spoorwegsysteem hebben deze tunnels meer dan 4 miljard euro gekost, waardoor het de grootste spoorweg technische prestatie in Spanje is geworden. De treinen van hoge snelheid zullen in november aankomen, wat een mijlpaal zal betekenen voor de Spaanse spoorweginfrastructuur.
De Pajares-variant heeft een lengte van 50 kilometer en loopt van La Robla (León) naar Campomanes (Asturias). Het zal de reistijd tussen Asturias en Castilla y León flink verkorten, waardoor het mogelijk wordt om in ongeveer drie uur van Oviedo naar Madrid te reizen. Op dit moment duurt het ongeveer vier uur en vijftien minuten met de snelste trein. Dit zal een aanzienlijke verbetering zijn voor reizigers en zal de mobiliteit in de regio in Noord-Spanje verbeteren.
Twee parallelle tunnels van elk 25 kilometer maken deel uit van de route, die bedoeld zijn voor zowel passagiers- als goederentreinen en de zevende langste ter wereld zijn in de spoorweginfrastructuur. Elk tunnel heeft een eigen spoor en heeft een gemiddelde helling van 1,7%, 214 ventilatoren en 58 verbindingen tussen de buizen voor onderhoud en evacuatie bij nood. De tunnels zijn uitgerust met alle benodigde apparatuur om veiligheid en efficiëntie te garanderen, en zijn een belangrijk onderdeel van de nieuwe spoorweginfrastructuur in Asturië.
De oorspronkelijke constructie, die in 2004 begon, zou een investering van 1,1 miljard euro vergen, maar de kosten zijn gestegen tot 4 miljard euro volgens Adif, het Spaanse spoorwegbedrijf dat verantwoordelijk is voor de bouw. Oorspronkelijk zou het project in 2010 worden geopend, maar door verschillende vertragingen, zoals geologische omstandigheden, de financiële crisis van 2008 en meer onlangs de materiaalcrisis en prijsstijgingen, zijn er in totaal 17 verschillende openingsdata geweest, maar geen enkele daarvan is nagekomen. Het project heeft aanzienlijke financiële en logistieke uitdagingen gekend en is een voorbeeld van de complexiteit van grootschalige infrastructuurprojecten.
Op dit moment steken treinen die Asturië als vertrek- of eindpunt hebben de Cantabrische bergketen over via de ‘rampa de Pajares’, een infrastructuur die in 1884 is aangelegd. De rampa bestaat uit een opeenvolging van 79 tunnels op een bochtig, enkelvoudig spoor dat wordt gedeeld door passagiers- en goederentreinen met een maximale snelheid van tussen de 60 en 105 kilometer per uur. Wanneer de nieuwe variant in gebruik wordt genomen, zal deze helling worden gesloten omdat het ministerie van mening is dat het aanpassen ervan voor goederenvervoer een investering van 1,2 miljard euro zou vereisen. De nieuwe spoorwegvariant zal een belangrijke verbetering zijn voor zowel passagiers- als goederenvervoer in de regio Asturië.
Met de nieuwe variant zullen treinen 37 kilometer minder hoeven afleggen en zullen passagiers slechts 15 minuten nodig hebben om de bergketen over te steken, in tegenstelling tot de huidige 60 minuten. De regionale overheid van Asturië schat dat het aantal passagiers dat gebruikmaakt van de trein voor interprovinciale mobiliteit zal verdubbelen met de nieuwe route, van 241.700 passagiers die in 2019 voor Renfe-treinen kozen, naar een geschat aantal van 600.000 reizigers. Deze nieuwe spoorwegverbinding zal de mobiliteit in de regio verbeteren en zal een belangrijke rol spelen in het stimuleren van economische groei en ontwikkeling.