De afgelopen weken circuleren op social media in Spanje berichten rond dat middenin een tijd van droogte en watertekorten Spanje het land is waar de meeste rivierbarrières van heel Europa worden afgebroken. In feite kan hier niet gesproken worden van fake news want het klopt dat de Spaanse overheid inmiddels meer dan 108 zogenaamde ‘barreras fluviales’ heeft afgebroken in het voordeel van het ecosysteem en biodiversiteit. Maar als je iets verder in de informatie duikt dan kom je tot andere conclusies.
Met dit soort berichten op social media moet je altijd goed opletten want, ten eerste is het verkiezingsjaar in Spanje en dan wordt er van alles en nog wat beweerd, en ten tweede kloppen niet alle berichten die je op social media leest. In dit geval is de krant Newtral verder gaan kijken naar dit fenomeen waarbij de website tot de conclusie is gekomen dat de Spaanse overheid meer dan 108 rivierbarrières heeft vernietigd op een totaal van 239 ontmantelde rivierbarrières in heel Europa.
Hoewel het waar is dat Spanje in absolute termen de lijst van Europese landen aanvoert die in 2021 de meeste rivierbarrières hebben vernietigd, geven recente rapporten aan dat Spanje het derde land van het continent is met de meeste van dit soort constructies, na Duitsland en Zwitserland. De verhouding tussen het aantal vernietigde barrières en het totale aantal van dergelijke constructies in elk land toont aan dat Spanje op de vierde plaats staat, maar als we het aantal vernietigde muren relateren aan het aantal dat potentieel vernietigbaar is, zakt ons land naar de tiende plaats. Dit toont aan dat er nog steeds ruimte is voor verbetering in de inspanningen van Spanje om rivierbarrières af te breken en zo het herstel van ecosystemen en het behoud van biodiversiteit te bevorderen.
Volgens het rapport “Dam Removal Progress 2021” van de World Fish Migration Foundation heeft Spanje in dat jaar 108 rivierbarrières vernietigd. Andere landen op de ranglijst zijn onder meer Zweden met 40 afgebroken barrières; Frankrijk (39); Finland (16); of het Verenigd Koninkrijk (10). Deze gegevens tonen aan dat Spanje het Europese land is dat in dat jaar de meeste van dit soort muren heeft afgebroken, van een totaal van 239 in heel Europa. Het rapport toont ook aan dat 76% van de vernietigde barrières minder dan twee meter hoog waren, dus het ging meestal niet om grote structuren.
UPDATE: Volgens de 2022-gegevens (die gepubliceerd werden nadat ons artikel was geplaatst), werden dat jaar in Europa 325 dammen of rivierbarrières verwijderd. Dat is 36% meer dan in 2021 waarbij er in Spanje 133 rivierbarrières of dammen werden verwijderd, opnieuw het hoogste aantal op afstand gevolgd door Zweden met 690, Frankrijk met 45 en nog minder 8 in Nederland en slechts 1 in België.
Het Amber-project Adaptive Management of Barriers in European Rivers verzamelde in 2020 het aantal rivierconstructies in heel Europa en verdeelde dit per land. Het resulterende rapport geeft aan dat Duitsland het land is met de meeste rivierbarrières, met 224.658, gevolgd door Zwitserland, met 171.693. Op de derde plaats staat Spanje, met in totaal 171.203, wat 14% van alle Europese barrières vertegenwoordigt. Deze bevindingen tonen aan dat er nog steeds veel werk moet worden verzet om rivierbarrières in heel Europa af te breken en de migratie van vissen te bevorderen. Er is een gecoördineerde inspanning nodig van alle Europese landen om dit doel te bereiken en de gezondheid van de riviersystemen te verbeteren.
Spanje heeft bijna 2% van zijn potentieel vernietigbare barrières afgebroken, wat veel lager is dan het gemiddelde van de landen die worden geanalyseerd door de Fish Migration Foundation (19%). Het is duidelijk dat er nog veel werk te verzetten is om rivierbarrières af te breken en de gezondheid van onze riviersystemen te verbeteren. Andere landen zoals Estland, Finland, Montenegro en Nederland hebben aanzienlijk meer vooruitgang geboekt op dit gebied en dienen als inspiratiebron voor verdere actie in Spanje en andere Europese landen. Het is van vitaal belang dat er inspanningen worden geleverd om de migratie van vissen te bevorderen en de negatieve gevolgen van barrières voor onze ecosystemen te verminderen.