De kust van Galicië is de afgelopen weken wit gekleurd. Miljoenen plastic pellets, kleine witte plastic balletjes, hebben de Rías Baixas, de Ría de Muros-Noia en een zandstrand in Muxía overspoeld. De eerste werden op 13 december gevonden op het Espiñeirido strand en sindsdien blijven ze opduiken op verschillende plekken in Galicië. De meest recente zak is donderdag gevonden op het eiland Arousa. Bewoners en milieuorganisaties klagen dat de regionale en nationale autoriteiten niets doen.
Deze plastic balletjes komen van het schip de Toconao, geregistreerd onder IMO nummer 9627899 met Liberiaanse vlag. Verschillende containers van het schip, dat in de buurt van de Portugese kust voer, ter hoogte van Viana do Castelo vielen in zee. Een ervan was geladen met zakken pellets, die nu aanspoelen op Galicische stranden.
Pellets, ook bekend als nurdles of zeemeerminnentranen (lágrimas de sirena), zijn plastic balletjes van minder dan 5 millimeter groot. Ze worden gebruikt om andere plastic producten te maken, zoals flessen, containers of zakken. Hun kleine formaat en lichtgewicht maken het moeilijk om ze van het strandzand te verwijderen.
In de afgelopen weken heeft de vereniging Noia Limpa ongeveer 70 zakken van 25 kilo geteld op de stranden van Galicië, afkomstig van het bedrijf Bedeko Europe met hoofdkantoor in Polen. Deze komen aan land en breken open, waardoor alle balletjes over het zand verspreid worden.
De eerste meldingen kwamen halverwege december binnen. Mensen begonnen naar de vereniging foto’s te sturen van de zakken op het Espiñeirido strand. In het begin leken het geïsoleerde gevallen. Toen ze steeds meer informatie kregen van andere delen van de kust, zagen ze dat er veel meer pellets waren.
De Regeringsafvaardiging van Galicië legt uit dat de manager van het schip het Reddingscoördinatiecentrum van Finisterre op de hoogte stelde. Zij waarschuwden op hun beurt Costas en informeerden ook de gemeenten. De pellets verschenen op 13 december in Corrubedo, bevestigen ze.
In de kerstperiode namen de meldingen van waarnemingen aanzienlijk toe. De containers moeten rond 6 december in zee gevallen zijn, maar er kwamen vanaf 23 december meer meldingen binnen volgens Noia Limpa, die aangeeft dat de zakken vanuit het zuiden komen, hoewel niet zeker is hoeveel ze vervoerden.
Na de ontvangen meldingen nam Noia Limpa contact op met de betrokken gemeenten. “We zijn een erg kleine vereniging, bestaande uit slechts vier personen en met nauwelijks middelen, dus we besloten grotere organisaties te benaderen die ons konden helpen”, legt een woordvoerder uit. Ze kregen echter geen antwoord.
“Wij kunnen niet zomaar naar de stranden gaan om schoon te maken. We hebben toestemming nodig van de bevoegde instanties, in dit geval de gemeenten zelf”, legt ze uit. Ook de gemeentelijke middelen zijn beperkt, dus ze zijn afhankelijk van de regionale en nationale overheid.
De eigenaar van het schip dat de lading pellets verloor, is verplicht de kosten voor het opruimen van de vervuiling te dragen. Volgens het internationaal zeerecht is de eigenaar van het schip waarvan de lading in zee is gevallen wettelijk aansprakelijk.
Het is nog onduidelijk hoeveel het opruimen uiteindelijk zal kosten en hoeveel tijd het zal vergen om alle stranden schoon te krijgen. Gezien de hoeveelheid pellets die nu al is aangetroffen, zal dit waarschijnlijk een omvangrijke en dure operatie worden.
Het opruimen van de kleine plastic bolletjes van het zand zal geen gemakkelijke taak zijn. Vanwege hun formaat spoelen ze gemakkelijk terug de zee in of worden ze opnieuw begraven in het zand. Er zullen waarschijnlijk gespecialiseerde apparatuur en arbeidskrachten nodig zijn.
Bovendien kunnen de pellets honderden kilometers afleggen met zeestromingen. Ze kunnen dus nog lang blijven aanspoelen op stranden, zelfs nadat de huidige vervuiling is opgeruimd. Dit kan een voortdurende inspanning vergen. Deze vervuiling van stranden kan uitgroeien tot een nieuwe milieuramp in Galicië en daar zit niemand op te wachten.