Vooral in Spanje is het heel normaal dat je water uit plastic flessen drinkt, omdat het kraanwater niet altijd lekker is, ook al is het gewoon drinkwater. Maar als je twee liter water uit een plastic fles drinkt, krijg je circa 480.000 kleine deeltjes plastic binnen. Dat weten we nu omdat een nieuwe techniek heeft ontdekt dat plastic flessen duizenden kleine deeltjes plastic of nanoplastics bevatten die in staat zijn om in menselijke cellen door te dringen. De vraag is nu natuurlijk of dit schadelijk is voor de gezondheid.
Microplastics, fragmenten tussen 5 millimeter en 1 micrometer groot, 50 keer dunner dan een mensenhaar, hebben tot nu toe de meeste aandacht gekregen. Maar plastic kan zich blijven opdelen in steeds kleinere fracties, bijna tot in het oneindige. Nanoplastics, tot 1 nanometer groot, zijn zo klein dat ze alle menselijke weefsels kunnen doordringen, door de bloedbaan reizen en in de hersenen of placenta van zwangere vrouwen terecht kunnen komen. Hoewel er zorgen zijn over de gezondheidseffecten, staat het onderzoek nog in de beginfase en is zelfs de kennis over de aanwezigheid beperkt.
Recent publiceerden onderzoekers van de Columbia University een analyse in PNAS waarin ze onderzochten of er nanopartikels in flessenwater zaten, van welk type en in welke hoeveelheden. Met behulp van een techniek genaamd Raman-spectroscopie ontdekten ze dat er gemiddeld een kwart miljoen van deze plastic snippers in elke liter water zaten.
Een van de meest voorkomende componenten was PET (polyethyleentereftalaat), het materiaal waarvan plastic flessen meestal zijn gemaakt. Volgens de onderzoekers kunnen deze deeltjes loslaten wanneer flessen worden verwarmd, in elkaar worden gedrukt of wanneer de dop wordt geopend en gesloten. Nog veelvuldiger werd nylon aangetroffen, wat volgens de onderzoekers waarschijnlijk afkomstig is van plastic filters die worden gebruikt om het water te zuiveren voordat het wordt gebotteld.
Er waren methodes ontwikkeld om nanopartikels te zien, maar het was onbekend waarnaar werd gekeken. Met de nieuwe methode hebben ze de hoeveelheden nanopartikels van zeven gewone plastic soorten kunnen tellen. Deze selectie vertegenwoordigde echter slechts 10% van de gevonden deeltjes. Het is onbekend of de rest plastic is of een ander type deeltje, wat laat zien hoe ingewikkeld het is om zulke kleine elementen te analyseren en hoe weinig we nog weten over de samenstelling van veel dingen die we consumeren.
Drinkwater flesjes
Steeds meer bewijs suggereert dat blootstelling aan micro- en nanoplatics negatieve effecten kan hebben op verschillende menselijke organen. De mechanismen waarmee deze effecten zich zouden kunnen voordoen zijn echter onbekend. Over het algemeen is van sommige specifieke deeltjes de toxiciteit bestudeerd, maar er zijn veel deeltjes die veel voorkomen in producten of het milieu, maar niet in detail zijn geanalyseerd.
De Europese Unie heeft strenge regels voor de hoeveelheid plastic in drinkwater. De limiet is ingesteld op 0,1 microgram per liter. Uit dit onderzoek blijkt dat flessenwater gemiddeld 1000 keer de toegestane hoeveelheid bevat. Dit roept vragen op over de veiligheid van het drinken van flessenwater en of de regelgeving moet worden aangescherpt.
Er zijn verschillende maatregelen denkbaar om de hoeveelheid nanoplastic in drinkwater terug te dringen. Ten eerste kunnen strengere productieprocessen worden ingevoerd, met betere filters om plasticdeeltjes tegen te houden. Ook kunnen flessen gemaakt worden van materialen die minder snel in nanopartikels uiteenvallen. Tenslotte is meer onderzoek nodig naar de daadwerkelijke gezondheidseffecten, zodat op basis daarvan eventuele aanvullende maatregelen kunnen worden genomen.
