De Spaanse ouderen van 65 tot 75 jaar zijn koplopers in Europa als het gaat om internetgebruik. Zij hebben de digitale kloof gedicht in vergelijking met andere Europese leeftijdsgenoten. Een onderzoek laat zien dat 80% van de 65- tot 74-jarigen in 2023 internet gebruikt, tegenover slechts 1,5% in 2002. Sinds 2019 gebruiken Spaanse ouderen in deze leeftijdsgroep zelfs meer internet dan leeftijdsgenoten in de Eurozone. Ook 75-plussers laten een sterke stijgende lijn zien in het gebruik van internet.
Deze vooruitgang is voor een groot deel te danken aan vrouwen. In 2023 is de digitale kloof tussen mannen en vrouwen gesloten, doordat vrouwen mannen heel licht overtreffen in internetgebruik (76% vs. 76,5%). Vergeleken met de Eurozone is er sinds 2019 een duidelijk verschil in het voordeel van Spaanse vrouwen (76,5%) vergeleken met andere Europese vrouwen (68%).
Volgens de onderzoekers komt de daling van de digitale kloof door twee factoren:
- Het bereiken van de 65-jarige leeftijd van mensen die al internet gebruikten.
- Verbeterde digitale infrastructuur, netwerken en toegang tot apparaten.
- Versnelde adoptie door de COVID-19 pandemie.
Sinds 2006 is het aantal 65- tot 75-jarigen dat internet gebruikt gestaag toegenomen. In 2006 gebruikte nog geen helft een mobiele telefoon, in 2023 is dit opgelopen tot 96%. Ook het aandeel ouderen dat onlineaankopen doet, is toegenomen van 0,7% naar bijna 25% in de laatste 3 maanden.
Bijna 70% van de gepensioneerde internetgebruikers is dagelijks online, tegenover 90% van de totale bevolking. Hoewel de kloof met 75-plussers groot is, neemt hun aandeel dat regelmatig internet gebruikt toe van 32% in 2021 naar 41% in 2022.
De meest gebruikte internetdiensten door 75-plussers zijn:
- Instant messaging zoals WhatsApp (45%)
- Nieuws lezen via kranten en tijdschriften (31%)
- Bellen en videochatten o.a. via WhatsApp (30%)
Voor 85-plussers liggen deze percentages een stuk lager, hoewel 12% instant messaging en bijna 10% bellen/videochatten of nieuws online lezen. Ongeveer een kwart van de 75- tot 84-jarigen doet aan online bankieren, voor 85-plussers is dit bijna 4%.
Het opleidingsniveau heeft invloed op het internetgebruik onder 75-plussers. Meer dan 80% van degenen die een universitaire opleiding hebben afgerond, gebruiken internet, versus 15% van degenen met alleen basisonderwijs.
Is internetgebruik hetzelfde als digitale vaardigheden?
Simpelweg internetgebruik is niet hetzelfde als daadwerkelijk digitale vaardigheden hebben. Ouderen die online zijn, betekent nog niet dat ze probleemloos allerlei digitale diensten kunnen gebruiken. Ouderen ondervinden verschillende uitdagingen bij het gebruik van digitale diensten:
- Moeilijkheden met het vinden van informatie
- Problemen met formulieren invullen
- Ongemak met drukke en onoverzichtelijke websites
- Onwetendheid over online veiligheid en privacy
De manier waarop websites en apps zijn ontworpen, is vaak niet aangepast aan de behoeften van oudere gebruikers. Te kleine lettertypen, ingewikkelde menustructuur en onduidelijke instructies maken het lastig voor hen. Er is veel variatie in de mate waarin ouderen digitale vaardigheden hebben. Factoren die dit beïnvloeden zijn onder meer:
- Opleidingsniveau
- Mate van blootstelling aan technologie tijdens het werkzame leven
- Cognitieve vaardigheden
- Motivatie en interesse om te leren
Hoogopgeleiden en ouderen die in hun werk met computers hebben gewerkt, hebben over het algemeen minder moeite met digitale diensten. Lager opgeleiden die nooit eerder met computers hebben gewerkt, vinden het lastiger. Ook afnemende cognitie op hogere leeftijd speelt een rol.
Om de digitale kloof te overbruggen, hebben veel ouderen ondersteuning nodig. Dit kan zijn in de vorm van:
- Cursussen en trainingen op maat voor ouderen
- Duidelijke handleidingen en uitleg bij digitale diensten
- Telefonische helpdesks waar ouderen terecht kunnen
- Hulp van familie, vrienden en kennissen
- Ontwerpen van websites en apps die rekening houden met ouderen
Door ouderen te helpen hun digitale vaardigheden te verbeteren, worden ze zelfstandiger en neemt hun kwaliteit van leven toe. Ze kunnen dan optimaal gebruikmaken van de mogelijkheden van internet.