De laatste weken van januari en de eerste dagen van februari waren in Spanje veel warmer dan normaal, met temperaturen die meer lijken op de lente. Dit heeft voor verstoring gezorgd in de natuurlijke cyclus van dieren en planten, hoewel kou en regen deze week weer terugkeren, zal dat niet genoeg zijn om de ‘schade’ aan de natuur te herstellen.
De hoge temperaturen hebben invloed gehad op de bloeicyclus van sommige plantensoorten, vooral bij soorten die niet in kassen worden gekweekt. De bloei van amandelbomen, die normaal in de lente bloeien, was nu al te zien buiten Madrid en op veel andere plaatsen. Ook mimosa’s, die seizoensgebonden zijn, worden nu al verkocht en staan in bloei.
Toch zijn er volgens de Spaanse bloemistenvereniging AEFI niet veel grote gevolgen voor de bloemenbranche, die gewend is aan het werken met een bederfelijk product dat gevoelig is voor weersomstandigheden. De meeste bloemen worden het hele jaar door gekoeld bewaard. Wel zijn er lentebloemen als hortensia’s en lelies nog niet beschikbaar.
De klimaatverandering beïnvloedt wel de groei en productiviteit van veel plantensoorten. Veranderingen in temperatuur, CO₂-gehalte en andere factoren hebben effect op de fotosynthese en groei van planten. Dit kan de karakteristieke samenstelling van berggemeenschappen veranderen en hun diversiteit verminderen.
Op langere termijn kan de natuurlijke bloeicyclus van bomen veranderen. Dit kan effect hebben op bestuiving en zaadzetting en daarmee de voortplanting en verspreiding van boomsoorten beïnvloeden. Monitoring van deze veranderingen is nodig.
Lente
De warmte beïnvloedt de cyclus van geleedpotigen zoals teken, muggen en kakkerlakken. Deze kunnen hun lichaamstemperatuur niet zelf regelen en worden actiever bij warmte. Zo is de processierups nu al actief, terwijl die normaal pas vanaf maart te zien is. Dit maakt bestrijding lastiger.
Ook komen dieren voor in gebieden waar ze voorheen niet voorkwamen, zoals in Galicië en Baskenland. Spanje gaat van een subtropisch naar tropisch klimaat. Dit kan de natuurlijke biodiversiteit verstoren. Monitoring is nodig om tijdig in te kunnen grijpen als soorten bedreigd worden.
Naast de eerdere bloei, heeft de warmte mogelijk ook invloed op ontwikkelingssnelheid en zaadzetting bij wilde planten. Dit kan leiden tot veranderingen in de samenstelling van plantengemeenschappen en verlies aan biodiversiteit. Soorten uit warmere streken kunnen zich uitbreiden ten koste van andere.
Ook bij landbouwgewassen zijn de effecten merkbaar. Gewassen kunnen eerder rijpen, maar ook kwetsbaarder zijn voor ziekten en plagen die bij warm weer actiever worden. Dit vraagt om monitoring en aanpassing van teeltmethoden en gewaskeuze.
