De Internationale Dag van de Ouderen, op 1 oktober, is een VN-initiatief om bewustzijn te creëren over de uitdagingen van ouderen wereldwijd. Het is ook een gelegenheid om hun bijdragen aan de samenleving te vieren. Deze dag benadrukt het belang van waardigheid en respect voor ouderen en vestigt de aandacht op beleidskwesties zoals vergrijzing, sociale bescherming en toegang tot gezondheidszorg.

De Internationale Dag van de Ouderen werd voor het eerst uitgeroepen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 14 december 1990 en werd voor het eerst gevierd op 1 oktober 1991. Sindsdien is deze dag elk jaar op 1 oktober een gelegenheid om de cruciale rol van ouderen in de samenleving te erkennen en om te reflecteren op hun rechten en behoeften. 

Het vieren van de Internationale Dag van de Ouderen heeft meerdere doelen en een diepere betekenis. Er zijn verschillende redenen waarom deze dag wordt gevierd, waaronder de volgende:

Erkenning bijdragen van ouderen: Ouderen hebben gedurende hun leven veel betekend voor hun gezinnen, gemeenschappen en de maatschappij. Hun ervaring, wijsheid en inzet zijn van grote waarde. Het vieren van deze dag is een manier om hen te waarderen en te bedanken voor alles wat ze gedaan hebben.

Bewustwording uitdagingen: Ouderen hebben vaak andere uitdagingen dan jongeren. Ze ervaren eenzaamheid, discriminatie, gezondheidsproblemen en financiële zorgen. Door deze dag te vieren, worden overheden, gemeenschappen en mensen aangespoord om deze problemen aan te pakken en oplossingen te zoeken.

Promotie leeftijdsvriendelijke samenleving: De vergrijzing is een wereldwijd probleem. Het is belangrijk om een samenleving te creëren waarin alle leeftijden kunnen gedijen voor duurzame ontwikkeling. Dit houdt in dat de rechten van ouderen gewaarborgd worden, evenals toegang tot gezondheidszorg, sociale bescherming en het bevorderen van samenwerking tussen generaties.

Aanmoediging intergenerationele samenwerking: De Internationale Dag van de Ouderen versterkt de verbinding tussen jongere en oudere generaties. Door samen te werken, kunnen beide groepen van elkaar leren en bijdragen aan een betere samenleving.

Focus gezondheid en welzijn ouderen: Ouderen kampen vaak met gezondheidsproblemen zoals chronische ziekten en mobiliteits- of cognitieve beperkingen. Deze dag roept ons op om de gezondheidszorg te verbeteren en ervoor te zorgen dat ouderen toegang hebben tot betaalbare en goede zorg.

Ouderen in Spanje

Spanje, zoals veel Europese landen, heeft een snel verouderende bevolking. De demografische veranderingen zijn de afgelopen jaren opvallend geweest, met een groeiend aantal ouderen. Deze ontwikkelingen beïnvloeden het sociale, economische en zorgsysteem van Spanje sterk.

Volgens het Spaanse Statistiekbureau (INE) zijn mensen van 65 jaar en ouder een groot deel van de bevolking. In 2023 was ongeveer 20% van de Spanjaarden 65 jaar of ouder, en dit percentage zal naar verwachting toenemen. Er waren in 2023 meer dan 9,6 miljoen 65-plussers (4,2 miljoen mannen en 5,4 miljoen vrouwen), en tegen 2050 kan dit aantal oplopen tot 13 miljoen.

De vergrijzing in Spanje is te wijten aan verschillende oorzaken, zoals een dalend geboortecijfer, hogere levensverwachting en de emigratie van jongeren. Spanje heeft in 2021 een hoge levensverwachting van ongeveer 83 jaar, wat bijdraagt aan de vergrijzing.

In Spanje varieert de leeftijd onder ouderen sterk. De meeste 65- tot 74-jarigen zijn actief en gezond, maar naarmate men ouder wordt, groeit de zorgbehoefte. Personen van 75 tot 84 jaar hebben vaak gezondheidsproblemen en beperkte mobiliteit, terwijl mensen van 85 jaar en ouder steeds meer afhankelijk worden van langdurige zorg.

• 65-74 jaar: Deze leeftijdsgroep vormt een groot deel van de oudere bevolking en wordt vaak gezien als de “jonge ouderen”. Veel mensen in deze groep zijn nog steeds actief, zowel op sociaal als fysiek vlak. Sommigen blijven zelfs werken, terwijl anderen genieten van hun pensioen.
• 75-84 jaar: Mensen in deze groep beginnen vaak te worstelen met gezondheidsproblemen en hebben mogelijk meer zorg nodig. Toch behouden velen een zekere mate van onafhankelijkheid.
• 85 jaar en ouder: Dit is de snelst groeiende groep in Spanje, en velen in deze groep zijn afhankelijk van zorg van familieleden of professionele zorgverleners. De behoefte aan gezondheidszorg en andere ondersteunende diensten neemt sterk toe in deze leeftijdsgroep.

Hoewel Spanje een relatief sterk sociaal vangnet heeft, staan ouderen nog steeds voor diverse uitdagingen. Hier zijn enkele van de meest urgente problemen waarmee ouderen in Spanje te maken hebben:

Toegang tot gezondheidszorg: Spanje heeft een uitstekend gezondheidszorgsysteem, maar de groeiende vraag naar ouderenzorg zet het onder druk. Ouderen hebben vaak ingewikkelde zorgbehoeften zoals chronische aandoeningen, revalidatie en geestelijke gezondheidszorg. Wachttijden voor behandelingen kunnen lang zijn, wat de toegang tot goede zorg bemoeilijkt.

Eenzaamheid en sociale isolatie: In Spanje voelen veel ouderen, vooral zonder familie, zich eenzaam en geïsoleerd. Stedelijke ontwikkeling en het afnemen van traditionele gezinsstructuren zorgen ervoor dat zij weinig sociale contacten hebben. Dit heeft negatieve gevolgen voor zowel hun emotionele als fysieke gezondheid.

Pensioenen en financiële onzekerheid: Spanje heeft een pensioenstelsel dat een basisinkomen voor ouderen garandeert, maar sommige ouderen, vooral vrouwen met minder pensioenrechten, leven nog steeds in armoede. De vergrijzing legt druk op het systeem, wat hervormingen vereist.

Woningvoorzieningen en toegankelijkheid: Veel ouderen wonen in woningen die niet zijn afgestemd op hun behoeften, zoals trappen of beperkte toegang tot voorzieningen. Dit verhoogt hun afhankelijkheid en vermindert hun bewegingsvrijheid en zelfstandigheid.