Voor de buurtbewoners van het Oosten van Gijón (Asturias) is propere lucht geen evidentie. Ze wonen naast de megafabriek van ArcelorMittal, één van de meest vervuilende fabrieken van het land. Dat zorg voor schadelijk stof en heel wat andere kopzorgen.
“Ik kijk uit het venster en ik zie Mordor”. Vanop haar balkon kijkt Angela Menéndez over haar tuintje heen. Een idyllisch stukje met gras, bomen en planten. Ware het niet voor de achtergrond, waar de hoge schoorstenen van de ArcelorMittal fabriek hun zwarte wolken de lucht in braken.
De buurtbewoners noemen de fabriek wel eens Mordor, naar het land van de Duistere heer Sauron in de Lord of the Rings saga. De fabriek was tussen 2007 en 2022 de tweede grootste uitstoter van CO₂ in Spanje. Ook voor een hele hoop andere vervuilende stoffen staat ze hoog op de lijst.
Volgens de buurtbewoners daalt in de buurt een donker stof neer. Dat blijft aan magneten kleven, brengt schade toe aan zonnepanelen en zorgt voor een slechte luchtkwaliteit. Voor hen is de CO₂-uitstoot nog de minste zorg. Dat broeikasgas draagt dan wel veel bij aan de klimaatopwarming, het is niet erg schadelijk als je het inademt. “We hebben zo een mooie huizen, maar zitten de hele dag opgesloten omdat je zelf de ramen niet kan opendoen”, klaagt Menéndez de situatie aan. Ze toont hoe een zwart laagje op de zonnepanelen en serre vastzit en hoe dat er nauwelijks af te krijgen is. “En dat spul ademen wij dus in.”
Op de website van de fabriek staat een verdedigend betoog te lezen. ArcelorMittal maakt zich sterk dat het meer dan 5000 personen te werk stelt en zopas een nieuwe schoorsteen met een krachtigere filter bouwde.
Een magere troost voor de buurtbewoners. Veel van de kinderen lijden er aan astma. In de Westelijke zone van Gijón komen zelfs beduidend meer ademhalingsziektes voor. ArcelorMittal is een speler met veel macht, en toch blijven actiecomités koppig ijveren voor een andere aanpak, zodat ook voor hen de situatie weer draaglijk en gezond wordt.