De recente Netflix-serie “La Palma” over het Canarische Eiland La Palma heeft de aandacht opnieuw gevestigd op het risico van tsunami’s op de Canarische Eilanden. Hoewel veel theorieën over megatsunami’s hypothetisch zijn, hebben de eilanden door de jaren heen daadwerkelijk te maken gehad met verschillende tsunami’s als gevolg van vulkanische activiteit en aardverschuivingen.
“La Palma” is een Noorse Netflix-serie die zich afspeelt op het eiland La Palma. De serie volgt een groep mensen die geconfronteerd worden met onverklaarbare en mysterieuze gebeurtenissen die hun levens drastisch veranderen. Met een mix van drama, mysterie en intrige biedt “La Palma” niet alleen een boeiende verhaallijn, maar ook een adembenemende achtergrond van het vulkanische landschap en de rijke cultuur van het eiland. De Netflix-serie is populair in 58 landen, maar in Spanje krijgt de serie flink wat kritiek omdat het niet echt realistisch is en er nauwelijks opnames zijn gemaakt in Spanje, laat staan op de Canarische Eilanden. (Trailer is onderaan dit artikel te bekijken)
Tsunami’s en megatsunami’s hebben de kusten van de Canarische Eilanden duizenden jaren lang geteisterd. Veel van deze rampen zijn ontstaan na explosieve vulkaanuitbarstingen die leidden tot aardverschuivingen, wat resulteerde in grote golven die de kustlijnen verwoestten. Dit geldt bijvoorbeeld voor de megatsunami’s die Gran Canaria, Lanzarote en Tenerife troffen, gekoppeld aan uitbarstingen op Tenerife ongeveer 170.000 jaar geleden.
Echter, voor recente generaties is de impact van tsunami’s minder goed gedocumenteerd. Tot nu toe zijn er acht belangrijke tsunami’s geregistreerd die de Canarische Eilanden in de afgelopen duizend jaar hebben getroffen, waarvan sommige geen duidelijke documentatie hebben, aangezien er pas vanaf de 15e eeuw kronieken bestaan die naar de eilanden verwijzen.
De belangstelling voor tsunami’s is toegenomen, vooral na de vulkaanuitbarsting op La Palma op 19 september 2021. Terwijl de theorie over een mogelijk megatsunami door de instorting van Cumbre Vieja populair is geworden, richt een recent onderzoek zich op het voorkomen van de destructieve effecten van toekomstige tsunami’s.
Historisch gezien lijken de inwoners van de Canarische Eilanden angstig te zijn geweest voor de zee. Dit kan deels verklaard worden door piratenaanvallen in het verleden, waardoor nederzettingen vaker in het binnenland werden aangelegd.
Een tijdlijn van tsunami’s
Van de acht gedocumenteerde tsunami’s worden hieronder de meest significante beschreven, gebaseerd op historische verslagen en meetgegevens:
1. 1 november 1755
Deze tsunami werd veroorzaakt door de beroemde aardbeving van Lissabon met een magnitude van 8,5. De schokgolf verwoestte delen van het Iberische schiereiland (Spanje en Portugal) en zelfs gebieden in Amerika. In de Canarische Eilanden voelden bewoners de aarde trillen, terwijl het water zich meer dan een kilometer van de kust terugtrok. In totaal zou het waterniveau meer dan vijf meter stijgen, met overstromingen op onder andere Gran Canaria.
2. 31 maart 1761
Een tweede tsunami, ook voortkomend uit een aardbeving met een gelijkaardige kracht in het zuidwesten van het Iberisch schiereiland (Spanje en Portugal), had vergelijkbare effecten als die van 1755. Ook deze tsunami bereikte de Canarische Eilanden, maar zonder significante schade te veroorzaken.
3. 7 juli 1941
Dit incident werd genoteerd in de krant La Tarde, waar werd gerapporteerd over drie enorme golven die Santa Cruz de Tenerife en San Andrés overspoelden. De golven veroorzaakten verwoestingen aan lokale gebouwen, maar dit werd toegeschreven aan een plaatselijke aardverschuiving.
4. 25 november 1941
Enkele maanden later leidde een onderwateraardbevingen nabij Portugal tot een nieuwe tsunami. Deze golf arriveerde echter zonder aanzienlijke schade en kreeg nauwelijks media-aandacht.
5. 28 februari 1969
Een laag-intensiteits-tsunami werd geregistreerd na een aardbeving in de nabijheid van de Gorringe Bank, westelijk van Portugal. In verschillende Canarische havens werden deze gebeurtenis vastgelegd.
6. 17 juli 1969
Op deze dag werd een klein tsunami-achtige beweging waargenomen via de toenmalige registratiemethoden, zonder duidelijke oorsprong.
7. 26 mei 1975
Vervolgens vond er een tsunami plaats na een aardbeving in de Atlantische Oceaan. Deze beving van 7,9 was krachtig genoeg om in de Azoren te worden gevoeld en werd ook geregistreerd in Gran Canaria.
8. 14 november 2020
Recentelijk viel er een grote hoeveelheid rotsen in Valle Gran Rey, La Gomera, wat leidde tot een lokale tsunami. Video’s tonen de val van de stenen en de resulterende golf, maar er waren geen significante schadegevallen.
Het onderzoek benadrukt dat, ondanks de beperkte zichtbaarheid van deze natuurrampen in de geschiedenis, er potentieel gevaar ligt in de toekomst. Als gevolg van bevolkingsgroei en ontwikkeling aan de kust kan een toekomstige tsunami aanzienlijke schade veroorzaken.