MADRID – Er zijn in Spanje verschillende autonome deelstaten die bezig zijn met regionale wetten waarin het gratis aanbieden van een glas kraanwater verplicht is. Het gaat daarbij om Andalusië, Balearen, Castilla y León en Navarra. De maatschappijen die mineraalwater in plastic of glazen flessen aanbieden zijn uiteraard niet blij met deze maatregelen waarmee hun miljardenbusiness bedreigd wordt.
Ten eerste de vraag: is het kraanwater in Spanje geschikt als drinkwater. Het antwoord daarop is ja, in 99,3% van heel Spanje is het water uit de kraan gewoon “agua potable” ofwel kraanwater. Het probleem is echter dat het water in de meeste gevallen een smaak en geur heeft van chloor, een bestanddeel dat gebruikt wordt om ervoor te zorgen dat het kraanwater bacterievrij is.
Mede vanwege het chloor maken veel inwoners van Spanje toch gebruik van water uit flessen, een big business in Spanje. Dat geldt ook voor bars waar men een “spa blauw” (agua sin gas) of “spa rood” (agua con gas) besteld en automatisch een flesje, hetzij in plastic hetzij in glas, voorgeschoteld krijgt.
Business
Het flessenwater is in Spanje dan ook een miljardenbusiness waarbij in 2016 zo’n 1,2 miljard euro werd omgezet. Spanje is het vierde EU-land wat betreft de productie van flessenwater. Een vermindering van het gebruik van dat gebotteld drinkwater kan de Spaanse huishoudens 600 miljoen euro op jaarbasis schelen.
Elke dag worden er in Spanje 50 miljoen dranken verpakt in plastic op de markt gebracht waarvan 30 miljoen in het afval terecht komt en de overige 20 miljoen wie weet waar. Een vermindering van gebottelde dranken is dus ook beter voor het milieu.
Deelstaten
Navarra is de eerste autonome deelstaat waar het sinds 22 juni 2018 verplicht is dat horecagelegenheden gratis een karaf of fles water dat geschikt is voor consumptie aanbieden, in de meeste gevallen gaat het daarbij om kraanwater.
In andere deelstaten zoals Andalusië, Balearen en Castilla y León is men nu nog bezig met het voorbereiden van de wetten die het ook mogelijk of meer verplicht moet maken van het gratis aanbieden van kraanwater in de horeca.
Bij gebrek aan Europese regels of landelijke wetten binnen Spanje dient dit op regionaal niveau geregeld te worden waardoor het dus mogelijk is dat er deelstaten zijn waar gratis water verplicht is en anderen waar dat niet zo is.
Bedreiging
De mineraalwater maatschappijen zien het gratis aanbieden van water in de horecagelegenheden in Spanje als een bedreiging van een miljardenbusiness. Volgens de Asociación Nacional de Empresas de Aguas de Bebida Envasada (Aneabe) drinkt elke inwoner van Spanje per jaar 120 liter flessenwater afkomstig van meer dan 60 aanbieders.
Sommige bedrijven zijn in handen van families maar de bekendste en grootste zijn van o.a. Danone (Font Vella, Lanjarón), Nestlé (Aquarel, Viladrau), Coca Cola (Aquabona) of Mahou-San Miguel (Solán de Cabras, Sierra de Jaén) die flessenwater als een (lucratieve) nevenactiviteit zien aangezien andere dranken of producten zoals frisdranken of bier belangrijker zijn.
Horeca
Gratis kraanwater aanbieden als drinkwater aan klanten in een bar of restaurant is ook iets wat de horeca aanbieder zal merken in de kassa. Een flesjes water kopen heeft een kostprijs van 0,15 tot 0,25 euro terwijl diezelfde flesjes voor 1,50 tot 2,00 euro verkocht worden.
In sommige gevallen worden de flesjes drinkwater zelfs gratis door de producenten aangeboden bij afname van andere productens zoals frsidrank of bier waardoor het verkopen van flesjes water alleen nog maar lucratiever is voor de horeca.
Er zijn echter ook veel horeca ondernemingen die al veel langer gratis water aanbieden aan de klanten, soms automatisch en soms als daarom gevraagd wordt. Het is echter wettelijk niet overal geregeld dus men kan dit ook weigeren in een bar of restaurant.