MADRID – Het zijn vreemde en moeilijke tijden tijdens de corona-crisis en in Spanje wordt geschat dat minstens 1,5 miljoen mensen dankzij de crisis en noodtoestand zonder werk zijn komen te zitten via ontslagen en/of tijdelijke ontslagen. Omdat niet iedereen in aanmerking komt voor een uitkering in Spanje zijn er al jaren plannen om een basisinkomen in te voeren. De huidige situatie in het land heeft deze plannen versneld.
Een basisinkomen (renta básica) is een gegarandeerd inkomen dat elke burger/inwoner (gedeeltelijk) van de overheid krijgt. Met basisinkomen wordt over het algemeen een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBi) bedoeld, waarbij iedere burger hetzelfde krijgt ongeacht over welke overige inkomsten of over welk vermogen hij of zij beschikt.
Er wordt in de pers gesproken over een basisinkomen van tenminste 450 euro, een bedrag dat gebaseerd is op 80% van de ‘Indicador Público de Renta de Efectos Múltiples’ (IPREM), een index die in Spanje wordt gebruikt als referentie voor het toekennen van steun, subsidies of werkloosheidsuitkeringen.
In het oorspronkelijke ‘plan Escrivá’ staat een bedrag vermeld van 430 euro per maand voor die huishoudens die jaarlijks minder dan 2.840 euro verdienen. Daarbovenop zou een extra jaarlijkse bijdrage moeten komen tussen 1.200 en 1.680 euro per kind. In totaal zou dat een kostenplaatje opleveren van 5,5 miljard euro maar 1,8 miljoen families zouden er profijt van hebben waardoor de armoede tussen de 46% en 60% zou dalen in Spanje.
De vakbonden CCOO en UGT hebben ooit gesproken over een basisinkomen van 426 euro terwijl de politieke partij Unidas-Podemos liever een renta básica ziet van 600 euro. De kans is echter groter dat het om een maandelijks basisinkomen zal gaan van rond de 450 euro. De vraag is of dit bruto of netto zal zijn. Overigens werd er door de PSOE en Unidas-Podemos als onderdeel van de coalitieregering al afgesproken dat er een basisinkomen zou komen tijdens de vierjarige regeerperiode maar de huidige situatie in Spanje heeft die plannen versneld.
Het idee van een ‘rente básica’ in Spanje werd geopperd door de econoom en huidige minister van Inclusie, Sociale Zekerheid en Migratie (Inclusión, Seguridad Social y Migraciones) José Luis Escrivá Belmonte (onafhankelijk). Hij was tijdens de Mariano Rajoy (PP) regeerperiode tussen 2014-2018 de voorzitter van de onafhankelijke autoriteit voor fiscale verantwoordelijkheid en is sinds 2018 de minister van Inclusie, Sociale Zekerheid en Migratie tijdens de regeerperiode Pedro Sánchez (PSOE).