MADRID – Je ziet ze vooral in de zomer wanneer het erg warm is en een beetje frisse wind wel lekker is. Het zijn daarnaast zeer gewilde Spaanse souvenirs die veel gekocht worden tijdens een vakantie en in Spanje soms gebruikt worden maar eenmaal thuis in de lade verdwijnen. We hebben het hier over de typische Spaanse waaiers oftewel abanico in het Spaans. Maar wist je dat die simpele waaier een geheime taal heeft?
Waaiers of abanicos worden veel gebruikt door (meestal oudere) dames in Spanje die het in de zomer warm hebben en met enkele handbewegingen een aangename koele lucht creëren. Daarnaast wordt de Spaanse waaier nog steeds veel gebruikt bij het flamenco dansen en is de abanico een vaak onmisbaar modeaccessoire, vooral in het zuiden van Spanje.
Vroeger echter werd de abanico of waaier ook als communicatiemiddel gebruikt waarmee welgestelde vrouwen met enkele bewegingen discrete boodschappen probeerden over te brengen naar hun geliefden. De simpele bewegingen met de waaiers waren meestal genoeg om op afstand geheime gesprekken te voeren of om liefdesboodschappen over te brengen naar personen die leuk genoeg waren en de bewegingen in die tijden begrepen.
Tegenwoordig gebruik je WhatsApp, Facebook of als je iets verder wilt gaan Tinder om boodschappen over te brengen maar de Spaanse waaier kan eigenlijk als voorloper van de moderne mobiele apps gezien worden.
De geheime taal en de bewegingen
Hieronder enkele (maar lang niet alle) omschrijven wat er gezegd kan worden en hoe je dat moet doen met de waaier of abanico.
- JA = de gesloten waaier tegen de rechterwang houden.
- NEE = de gesloten waaier tegen de linkerwang houden.
- KUS ME = de lippen aanraken met een halfopen waaier.
- HOU JE VAN ME = de gesloten waaier met twee handen aanbieden.
- IK HOU VAN JE = de waaier met de rechterhand naar het hart brengen en daar laten rusten.
- IK HAAT JE = de waaier met de rechterhand door de linkerhand halen.
- JE BENT GEMEEN = de waaier diverse keren na elkaar openen en sluiten.
- VERGEEF ME = de handen samenhouden en met beid tegelijk een open waaier vasthouden
- IK BEN VERLOOFD = snel wapperen met de waaier.
- IK BEN GETROUWD = traag wapperen met de waaier.
- IK WIL MET JE TROUWEN = een volledig open waaier zachtjes sluiten.
- VERGEET ME NIET = de waaier geopend achter het hoofd plaatsen.
- IK BEN GEINTERESSERD IN JOU = de waaier met de linkerhand openhouden voor de onderkant van het gezicht.
- VERTEL ONS GEHEIMPJE NIET VERDER = met de rechterhand een gesloten waaier over het linkeroor houden.
- WACHT OP MIJ = de waaier volledig openen.
Er zijn nog veel meer mogelijkheden maar we laten het hier voorlopig even bij.
Geschiedenis in het kort
Velen menen dat de waaiers van oorsprong uit Spanje komen maar dat is niet waar. De waaiers bestaan al duizenden jaren en de oudste archeologische vondsten werden gedaan in Egypte, India en China. Pas rond de 4e eeuw voor Christus werden de eerste exemplaren gezien in Europa maar dan wel in het oude Griekenland. Door kruistochten kwamen de waaiers uiteindelijk ook in Spanje terecht.
Pas in de 17e eeuw werden de opvouwbare waaiers veelvuldig gebruikt door vooral personen in hooggeplaatste kringen. In principe was de waaier bedoeld om verkoeling te geven en vliegen weg te wuiven maar die functies verdwenen snel toen de waaiers een modeaccessoire werden in Europa. In de 18e eeuw werd de waaier zelfs een statussymbool en werden de waaiers door gespecialiseerde artiesten gemaakt waarna het ware kunstwerken werden en veel geld waard waren.
Dus de volgende keer als je een waaier ziet liggen ergens in Spanje (of misschien wel in je eigen lade in huis), bedenk dan dat je met die Spaanse abanico meer kunt doen dan alleen maar waaien voor verkoeling. Je kunt er dus ook mee communiceren, probeer het maar eens … en dan nog iemand zoeken die het begrijpt uiteraard.