Elke cultuur heeft andere gewoontes en uiteraard staat de Spaanse cultuur bol van de gewoontes en tradities, ook met de Oud & Nieuw en de Nieuwjaarsviering. In een ander artikel is het verhaal over de twaalf druiven al te lezen, maar de Spaanse tradities met Oudejaarsavond en op Nieuwjaarsdag gaan verder dan de druiven. Bij deze een omschrijving wat je te wachten staat als je in Spanje op vakantie bent of woonachtig bent.
Oud op nieuw ‘campanadas’ viering
Het is vaak de gewoonte om, net zoals in Nederland en België, met vrienden of familie bij elkaar te komen om oud & nieuw te vieren. Er vinden dan meestal gezellige maaltijden plaats thuis of in een restaurant waarna er gefeest en gedanst wordt. Viert men oud op nieuw met een maaltijd thuis, dan heeft men bijna altijd de televisie aanstaan waarop speciale programma’s te zien zijn met dans, muziek en theater. Om twaalf uur wordt er vanaf de Puerta del Sol, hartje centrum Madrid, dan een live verslag uitgezonden van de viering.
Op het Puerta del Sol plein zijn dan duizenden mensen bijeen die vaak verkleed of versierd met feestartikelen zoals petten, roltongen, trompetten en maskers het nieuwe jaar vieren. Het is een traditie dat de bol die boven de klok van het gemeentehuis van Madrid hangt naar beneden komt waarna enkele tonen volgen en dan de echte twaalf klokslagen. Dat feest heet de “las 12 campanadas”.
Viert men oud op nieuw thuis of ergens in een bar, restaurant of hotel, dan is het zeer gebruikelijk om te genieten van een speciaal (extra duur) feestmaal waarbij dan bovendien gedanst wordt op livemuziek. Ook ontvangt men dan een feestpakket, de zogenaamde “cotillón” met daarin confetti, slingers, mutsen, fluitjes, trompetten etc. deze cotillons zijn ook te koop bij de supermarkten (en Chinezen) zodat je deze mee kunt nemen naar huis.
Overigens hebben Spanjaarden eigenlijk twee oud & nieuw vieringen, die van het vaste land en die op de Canarische Eilanden die een uur later worden gevierd. Ook deze oud & nieuw viering wordt meestal op de televisie uitgezonden, vaak vanuit Maspalomas in Gran Canaria.
De twaalf druiven klokslag twaalf uur
Tijdens de laatste avond van het jaar, oudejaarsavond, viert heel Spanje een traditie: iedereen eet twaalf druiven, achterelkaar en één druif met iedere slag van de klok om middernacht. Dit is de Spaanse manier om de komst van het nieuwe jaar te vieren. Het is bovendien zo dat degenen die hun druiven op tijd kunnen eten, een jaar vol voorspoed en geluk te wachten staat, althans dat zegt de traditie.
Samen met het eten van twaalf druiven wordt er genoten van de Spaanse Cava om de druiven weg te spoelen. Overigens zijn er nog meer tradities die een gelukkig en voorspoedig jaar garanderen zoals het dragen van rood ondergoed, geld stoppen in je schoenen en het meedragen van koffers zodat je zeker weet dat je het komende jaar op vakantie gaat.
Vuurwerk
Het is in Spanje niet zo de gewoonte om vuurwerk af te steken om het nieuwe jaar te vieren. Het wordt weliswaar steeds meer gedaan de afgelopen jaren, maar voor de Spanjaarden is het niet de normale gang van zaken. Dat is overigens wel raar want bij zowat elke feest in het land is er een vuurwerkshow bij betrokken, genaamd “fuegos artificiales” of “castillo de fuegos artificiales”.
En dan, na oud & nieuw?
Oud & nieuw is voorbij en het nieuwe jaar is begonnen. Daar houden de festiviteiten voor de Spanjaarden echter niet op. Op nieuwjaarsdag is het zeer gebruikelijk dat de Spaanse families bijeen komen om gezamenlijk de eerste maaltijd van het jaar te nuttigen. Daarnaast hebben we natuurlijk nog het Driekoningenfeest met cadeaus en optochten voor de kinderen, de speciale Driekoningen loterij voor de ouders en voor de koopjesjagers de winterkortingen. Een korte omschrijving:
Nieuwjaarsduik
Op 1 januari wordt er, net zoals in Nederland, ook op veel plaatsen een Nieuwjaarsduik georganiseerd. Hierbij is het de bedoeling dat men de zee induikt om het nieuwe jaar met geluk te beginnen. Nu kan de zee op veel plaatsen in Spanje wel wat aangenamer zijn dan in de Noordzee dus dat zit wel goed, zeker als je aan het begin van het jaar op de Canarische Eilanden bent. De Spaanse Nieuwjaarsduik wordt gehouden in veel plaatsen langs de Middellandse Zeekust zoals aan de Costa Brava, Barcelona, Costa Dorada, Costa Blanca en Costa del Sol maar ook aan de Atlantische Oceaan en op de Balearen eilanden.
Driekoningen ‘cabalgata’ op 5 januari
Día de Reyes wordt in Spanje nog steeds erg groot gevierd met onder andere grote optochten op 5 januari en de dag van de cadeaus op 6 januari. Op 5 januari is het traditie om naar een van de grote optochten te gaan, genaamd “Cabalgata de los Reyes”. Tijdens deze bonte optochten is het niet ongewoon om naast aangeklede deelnemers ook dieren zoals kamelen te zien, vooral bij de grote optochten in grote steden zoals Madrid en Barcelona. Uiteraard zijn ook de Drie Koningen Melchior, Gaspar en Baltasar aanwezig die elk op hun eigen praalwagen ladingen met snoep naar de kinderen gooien (waarbij deze soms met open paraplu’s het snoep opvangen en snel wegstoppen in plastic zakjes).
In sommige plaatsen komen de Driekoningen eerst aan met een boot waarna de optocht begint en vaak wordt afgesloten met een vuurwerk spektakel. Het is traditie dat kinderen de Driekoningen gedag zeggen en hun verlanglijstjes overhandigen. De bekendste cabalgata van Spanje vindt elk jaar plaats in de plaats Alcoi, provincie Alicante.
Driekoningen cadeaus op 6 januari
Na al dit moois op 5 januari is het op 6 januari dan eindelijk tijd voor de cadeaus die aan de kinderen worden gegeven. Nu ja, gegeven. ’s-Morgensvroeg stormen de kinderen naar de kerstboom waaronder de cadeaus liggen, met een beetje geluk de geschenken die op de verlanglijstjes stonden. Op dat moment is er geen controle meer en worden de verpakkingen losgescheurd en ziet men alleen blije gezichten.
Meteen daarna is het heel gewoon om op straat kinderen te zien die onder toeziend oog van de ouders hun nieuwe fietsen, stepjes, op afstand bestuurbare auto’s, voetballen, etc. uitproberen. Die dag is het meteen ook traditie om het afval naast de vuilcontainers te zien staan, en vaak helaas niet in de vuilcontainers.
Roscón de Reyes
Met de Driekoningen festiviteiten is het ook normaal om te genieten van een Roscón de Reyes, een ronde taart vaak gevuld met slagroom en daarin twee verstopte geschenken. Het eerste geschenk is een figuurtje waarbij, als je die in jouw stuk taart vindt, ervoor zorgt dat je koning/koningin bent op die dag. Als je echter het andere geschenk in je stukje taart vindt, dan ben je veroordeeld om volgend jaar de Roscón de Reyes te kopen.
Driekoningen loterij ‘el niño’
Slechts twee weken geleden werd in Spanje de “el gordo” loterij gevierd op 22 december, ook wel bekend als de grote, vette kerstloterij. Met Driekoningen heeft men nogmaals de kans om de loterij te winnen. Op 6 januari vindt dan namelijk de “el niño” of de kleine loterij plaats. Ook al is de prijzenpot bij deze loterij minder groot dan bij de kerstloterij, er wordt nog steeds voor meer dan 630 miljoen euro aan prijzen weggegeven. Een leuke start van het nieuwe jaar dus.
Winterkortingen
Nu de kerstdagen voorbij zijn na 6 januari is het over en uit met de festiviteiten. Voor velen echter begint het feest pas met de traditionele winterkortingen op de dag na Driekoningen. Traditiegetrouw staan er op 7 januari rijen met mensen voor de deuren van de El Corte Inglés warenhuizen of andere winkels waarbij iedereen zo snel mogelijk naar binnen wilt om de eerste te zijn om kleding, schoenen etc. tegen prijzen te kopen die tot wel 70% lager zijn. Deze winterkortingen duren echter tot eind maart in sommige delen van het land dus er is tijd genoeg om te shoppen.