Reizen is tegenwoordig heel makkelijk en uitermate snel met Google Maps dat recent zijn 20e verjaardag vierde, maar stel je eens voor hoe dat was in de tijd van de Romeinen. Je kunt je daar nu een goede voorstelling van maken via de Romeinse Routeplanner, of de Romeinse Google Maps, die door de Nederlander René Voorburg is gemaakt. Wij hebben diverse routes bekeken van Romeinse nederzettingen in Nederland en België naar diverse nederzettingen in Spanje.
‘Alle wegen leiden naar Rome’ is een oud en intrigerend spreekwoord dat refereert aan het gigantische wegennetwerk dat de Romeinen in Europa, Afrika en Azië aanlegden om alle uithoeken van het uitgestrekte Romeinse Rijk bereikbaar te maken. Dit netwerk was niet alleen een technische prestatie van ongekende orde, maar het symboliseerde ook de centrale rol van Rome in de oude wereld.
De vele straten en wegen maakten niet alleen handel en verkeer mogelijk, maar droegen ook bij aan de verspreiding van cultuur, ideeën en invloed door het hele rijk. Het idee dat alle wegen, ongeacht hun oorsprong, uiteindelijk naar het hart van deze beschaving leidden, benadrukt de belangrijkheid van Rome als centrum van macht en connectiviteit in die tijd.
Een van de bijzondere dingen aan het Romeinse Rijk was de indrukwekkende omvang en het belang van de steden, die via stevige wegen met elkaar verbonden waren. Deze infrastructuur maakte het ook mogelijk om snel legioenen naar strategische locaties bij de grenzen te verplaatsen.
Wist je dat het op het hoogtepunt van het Romeinse Rijk wel meer dan 400 verharde wegen waren? Samen strekten ze zich uit over meer dan 80.000 kilometer en gingen ze vanuit Rome naar allerlei interessante plekken zoals Germania en Afrika. Nederland, België, Frankrijk en zelfs Spanje hadden ook verharde Romeinse wegen, dus je kon theoretisch van het ene land naar het andere reizen.
Romeinse routeplanner
Tegenwoordig hebben we Google Maps om snel routes te bepalen en te zien hoeveel kilometer dat is en hoe lang de reis duurt. Maar stel je eens voor dat er een Romeinse Googlus Mapus bestond, hoe zou het wegennetwerk er dan uitzien en hoelang zou een reis vanuit Nederland of België naar Spanje duren?
Om daar achter te komen kun je naar DEZE website gaan waar de Romeinse Routeplanner ook in het Nederlands te zien is. Nou ja, Nederlands, het is in het Latijn geschreven met de Nederlandse vertaling erbij, wel zo makkelijk.
Op het formulier moet je onder ‘Iter vestrum’ (Latijn voor ‘Uw reis’) bij ‘ab’ (van) en ‘ad’ (tot) een plaatsnaam invullen, zoals te vinden op de Peutinger kaart (of in het Itinerarium Antonini voor het meest westelijke gebied). Het gaat daarbij dus niet zozeer om steden, maar om Romeinse nederzettingen. Wij hebben naar de volgende routes gekeken:
- Nijmegen (Noviomagi) – Barcelona (Barcenone) – 50 dagen
- Nijmegen (Noviomagi) – Tarragona (Tarracone) – 56 dagen
- Nijmegen (Noviomagi) – Valencia (Valentia) – 67 dagen
- Nijmegen (Noviomagi) – Malaga (Malaca) – 99 dagen
- Tongeren (Atvaca) – Barcelona (Barcenone) – 47 dagen
- Tongeren (Atvaca) – Tarragona (Tarracone) – 50 dagen
- Tongeren (Atvaca) – Valencia (Valentia) – 63 dagen
- Tongeren (Atvaca) – Malaga (Malaca) – 94 dagen
NOTA: De afstand is uitgedrukt in ‘milia passuum of de Romeinse mijl, een door de Romeinen ingevoerde lengtemaat met zoals de naam aangeeft een lengte van duizend passen, waarbij 1 pas gelijkstaat aan twee stappen. De lengte van een Romeinse mijl bedroeg ca. 1478 meter. De afstand die de kaart aangeeft klopt niet helemaal want voor Valencia en Málaga worden minder mijl aangeven dan voor Barcelona en Tarragona, die dichter bij Nederland en België liggen.
