De Fallas van Valencia zijn een van de meest emblematische en levendige festivals van Spanje. Elk jaar transformeert de stad zich in een spektakel van vuur, kunst en muziek ter ere van Sint-Jozef, de patroonheilige van de timmerlieden. Maar wat is de oorsprong van deze unieke viering en welke tradities maken het zo bijzonder?
De wortels van de Fallas gaan terug tot de middeleeuwen. Destijds hadden timmerlieden houten constructies, bekend als ‘parots’, waaraan ze tijdens de wintermaanden hun olielampen ophingen om te kunnen werken. Met de komst van de lente en langere dagen werden deze ‘parots’ overbodig. Op 19 maart, de feestdag van Sint-Jozef, verzamelden de timmerlieden zich om deze houten structuren te verbranden als een symbool van vernieuwing en om de komst van de lente te vieren.
In de loop der jaren evolueerde deze eenvoudige traditie. De ‘parots’ werden aangekleed met oude kleren, waardoor ze menselijke figuren voorstelden. Deze figuren, ‘ninots’ genoemd, werden vaak gebruikt om lokale personages of gebeurtenissen satirisch uit te beelden. Zo werd de verbranding niet alleen een manier om de winter af te sluiten, maar ook een gelegenheid voor de gemeenschap om sociale en politieke kwesties aan de kaak te stellen.
Wat begon als een bescheiden bijeenkomst van ambachtslieden, groeide uit tot een grootschalig stadsfestival. In de 18e en 19e eeuw begonnen verschillende buurten van Valencia hun eigen ‘fallas’ te organiseren, elk met unieke ontwerpen en thema’s. De concurrentie tussen buurten stimuleerde de creativiteit, wat leidde tot steeds complexere en grotere constructies.
De materialen die werden gebruikt voor de ‘fallas’ veranderden ook. Aanvankelijk werden ze gemaakt van hout en kleding, maar later werden materialen zoals karton en papier-maché geïntroduceerd. In de moderne tijd worden lichte en gemakkelijk vormbare materialen zoals polystyreen gebruikt, waardoor kunstenaars indrukwekkende en gedetailleerde sculpturen kunnen creëren die soms meer dan 30 meter hoog zijn.
Belangrijkste evenementen
De Fallas vinden jaarlijks plaats van 15 tot 19 maart, met een reeks evenementen die de stad tot leven brengen:
- La Crida: Dit is de officiële opening van het festival, meestal eind februari. De Fallera Mayor, de erevertegenwoordiger van het festival, roept vanaf de Torres de Serranos alle Valencianen en bezoekers op om deel te nemen aan de festiviteiten.
- La Mascletà: Elke dag om 14:00 uur verzamelen duizenden mensen zich op het Plaza del Ayuntamiento om te genieten van een indrukwekkende pyrotechnische show. Deze evenementen, bekend als ‘mascletàs’, bestaan uit een reeks luide knallen en explosies die een ritmisch en oorverdovend geluid produceren. Het is een unieke ervaring die de kracht en precisie van vuurwerk viert.
- La Plantà: Op 15 maart moeten alle ‘fallas infantiles’ (kinderfallas) volledig zijn opgesteld, gevolgd door de grote ‘fallas’ op 16 maart. Teams van kunstenaars en vrijwilligers werken de klok rond om deze enorme structuren op tijd klaar te hebben.
- La Ofrenda de Flores: Op 17 en 18 maart kleden duizenden Valencianen zich in traditionele klederdracht en brengen bloemenoffers aan de Maagd Maria, de beschermheilige van de stad. Deze bloemen worden gebruikt om een gigantisch beeld op het Plaza de la Virgen te versieren, wat een ontroerend en kleurrijk tafereel oplevert.
- La Nit del Foc: In de nacht van 18 maart wordt de hemel van Valencia verlicht door een spectaculaire vuurwerkshow, die de climax van de pyrotechnische evenementen van het festival markeert.
- La Cremà: Het hoogtepunt van de Fallas vindt plaats op 19 maart. Tijdens ‘La Cremà’ worden alle ‘fallas’ in brand gestoken, te beginnen met de kinderfallas om 22:00 uur en gevolgd door de grote fallas om middernacht. Dit ritueel symboliseert de vernieuwing en het loslaten van het oude om plaats te maken voor het nieuwe.
Culturele betekenis en erkenning
De Fallas zijn meer dan alleen een feest; ze zijn een diepgeworteld cultureel fenomeen dat de identiteit en geschiedenis van Valencia weerspiegelt. In 2016 werden de Fallas opgenomen in de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid door UNESCO, een erkenning van hun culturele en artistieke waarde.
Bezoek aan de Fallas
Voor degenen die de Fallas willen ervaren, biedt Valencia tijdens het festival een overvloed aan activiteiten. Naast de officiële evenementen zijn er tal van straatfeesten, muziekoptredens en gastronomische markten. Het is een tijd waarin de gemeenschap samenkomt en bezoekers worden uitgenodigd om deel te nemen aan de vreugde en tradities.
Het bijwonen van de Fallas is een onvergetelijke ervaring die een diepgaand inzicht biedt in de rijke cultuur en geschiedenis van Valencia. Of je nu wordt aangetrokken door de kunst, de muziek, het vuurwerk of gewoon de feestelijke sfeer, de Fallas hebben voor elk wat wils.