MADRID – Veel mensen hebben er wellicht nog nooit van gehoord terwijl anderen ermee in aanraking zijn gekomen na het lezen van het boek De Da Vinci code van Dan Brown. Opus Dei wat letterlijk Gods Werk betekent, werd opgericht op 2 oktober 1928 in Madrid door de in 2002 door de Katholieke Kerk heilig verklaarde Jozefmaria Escrivá. De meer dan 92.000 leden van het Opus Dei komen uit alle sociale lagen van de maatschappij in Europa, Afrika, Azië, Amerika en Oceanië.
De volledige naam van de Opus Dei is “Prelatuur van het Heilig Kruis en Opus Dei”. Het Opus Dei omvat ook het Priestergenootschap van het Heilig Kruis, een vereniging van geestelijken die met de prelatuur is verbonden. Het wordt gevormd door priesters en diakens van de prelatuur en van bisdommen.
Doel van het Opus Dei is het bewustzijn onder de mensen te bevorderen dat zij tot heiligheid geroepen zijn. Het spoort hen aan in overeenstemming met het geloof te leven en aan de evangelisatie van de maatschappij bij te dragen. In deze geest leven betekent de menselijke en christelijke deugden in praktijk brengen op het werk, in het gezin en in het leven van alledag. Bedoeling is het voorbeeld van Jezus Christus midden in de wereld te volgen.
Toetreding
De toetreding tot het Opus Dei wordt gezien als een bovennatuurlijke roeping: een persoonlijke oproep van God om het leven in zijn dienst te stellen en de universele oproep tot heiligheid in het dagelijkse werk en het sociale leven bekend te maken. Toetreding tot het Opus Dei, of opname in de prelatuur, gebeurt door middel van een vrijwillige verklaring van contractuele aard. De gelovigen van de prelatuur doen geen geloften en veranderen niet van levensstaat wanneer zij tot de prelatuur toetreden. Iedere leek blijft een gewone gelovige van het bisdom waartoe hij of zij behoort. De aansluiting bij het Opus Dei is een vrije keuze en men is even vrij de prelatuur weer te verlaten. De Opus Dei wordt dan ook niet gezien als een sekte maar meer een manier van leven.
Leden
De leden van het Opus Dei bestaan voornamelijk uit “surnumerairs”. De overige leden genaamd “geassocieerden” en “numerairs” zijn mannen en vrouwen die zich om apostolische redenen aan het celibaat hebben gebonden. Het grootste deel van de leden (70%) zijn “surnumerair”. Het zijn werkende gehuwde mannen en vrouwen die een deel van hun tijd besteden aan gebed, aangevuld met regelmatige deelname aan vormingsbijeenkomsten en retraites.
De “geassocieerden” leven celibatair, wonen bij hun familie of waar het vanwege hun beroep beter uitkomt. De “numeraire” leden leven celibatair en wonen doorgaans in huizen van het Opus Dei die door celibataire leken worden bestuurd. Zij zijn volledig beschikbaar voor apostolische activiteiten en voor de vorming van de andere leden van de prelatuur.
Het leven van de leden verandert niet drastisch als zij tot het Opus Dei toetreden. Zij behouden hun baan en hun sociale omgevingen en leven niet gescheiden van de wereld. Integendeel, zij zien hun werk en sociale relaties als een weg die naar God leidt. Ze zijn gewone burgers en gewone katholieken. Het Opus Dei heeft geen speciale manier van doen, ook geen eigen manier van bidden. Het legt er wel de nadruk op dat de mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen heiligheid en anderen moeten aansporen hetzelfde na te streven.
Door hun gewone manier van doen zullen de gelovigen van het Opus Dei niet met hun lidmaatschap te koop lopen. Aan de andere kant maken zij er geen geheim van dat zij tot de prelatuur behoren wanneer daar uitdrukkelijk om gevraagd wordt. Hun dienst aan God hoort juist te blijken uit hun manier van leven en uit hun inzet voor het geloof.
De Da Vinci Code
Het Opus Dei heeft door de thriller de Da Vinci Code veel belangstelling gekregen. Enkele leden van de katholieke organisatie worden daarin afgeschilderd als sinistere mensen die er niet voor terugdeinzen moorden te plegen om de ware geschiedenis van de Kerk geheim te houden, namelijk dat Jezus getrouwd was met Maria Magdalena en dat zij kinderen zouden hebben gekregen. Silas, een albino-monnik binnen Opus Dei, doet aan rituele zelfkastijding voordat hij misleid wordt door de Leraar en tot moorden overgaat, in opdracht van de kerkleiding.
De auteur Dan Brown heeft laten weten dat de populaire thriller een werk van fictie is. Toen op 21 april 2005 bekend werd gemaakt dat hij ‘The British Book Award’ had gewonnen, zei hij dat zijn verhaal over een complot van de Katholieke Kerk niet op waarheid berust. Telt het Opus Dei in zijn boek vijf miljoen leden, in werkelijkheid waren ten tijde van het verschijnen van het boek er rond de 85.000. Daarnaast kent de lekenorganisatie Opus Dei geen monniken. In tegenstelling tot kloosterlingen beleven de leden hun geloof juist midden in de maatschappij. De boetepraktijken van de celibataire leden zijn niet te vergelijken met die van Silas en schaden de gezondheid niet.