Het is april en dat houdt ook in Spanje in dat het weer doet wat het wil. In Nederland kennen we de uitdrukking ‘april doet wat hij wil’ en in Vlaanderen ‘maartse buien en aprilse grillen’ wat weerspreuken zijn die ontstaan zijn vanwege de snelle omslagen in het weer in de maand april. Dat gebeurt ook in Spanje en daar heeft men de uitdrukking ‘en abril, aguas mil’.
Het gaat in dit geval om een weerspreuk of uitdrukking wat in het Spaans ook wel ‘refrán’ genoemd wordt. Met de uitdrukking ‘en abril, aguas mil’ wil men dus eigenlijk letterlijk zeggen ‘in april duizendmaal water’ wat natuurlijk slaat op de regen. Het is echter te vergelijken met het Nederlandse ‘april doet wat hij wil’ of het Vlaamse ‘maartse buien en aprilse grillen’ om de instabiliteit van het weer aan te geven.
In veel delen van Spanje, vooral die normaal droger zijn, wil het vaker regenen in een aprilmaand wat goed nieuws is voor de landbouwsector. De regen valt weliswaar uit de hemel maar niet zo massaal dat er beschadigingen of overstromingen ontstaan. April bevindt zich midden in de lente en is dus voor de landbouwsector in het land een belangrijke maand.
De uitdrukking bestaat uit twee delen ‘en abril’ en ‘aguas mil’ maar er is een derde deel namelijk ‘y todas en barril’ waardoor de hele uitdrukking dus wordt ‘en abril, aguas mil y todas en barril’. Dit is eigenlijk het tegenovergestelde van wat er bedoeld wordt met ‘en abril, aguas mil’ namelijk dat er zo weinig regen valt dat dit opgeslagen moet worden in regentonnen.
Volgens het Instituto Cervantes is de uitdrukking afkomstig uit een gedicht van dichter Antonio Machado die schreef:
“Son de abril las aguas mil.
Sopla el viento achubascado,
entre nublado y nublado
hay trozos de cielo añil.
Agua y sol. El iris brilla.”
De maand april wordt ook gebruikt in andere uitdrukkingen zoals ‘el invierno no ha pasado mientras abril no es terminado’ ofwel de winter is pas voorbij als april afgelopen is. Een andere uitdrukking is ‘ojo con abril, que es helador y sutil’ ofwel pas op met april die bevriest en subtiel is.
Tot slot nog enkele andere uitdrukkingen die wel eens gehoord worden in Spanje en die te maken hebben met het weer:
- Agua del cielo, el mejor riego.
- Agua de nube, a unos los baja y a otros los sube.
- Agua de enero, todo el año tiene tempero.
- Agua de febrero, mejor que de enero.
- Agua de febrero, año cebadero.
- Aguas de abril y heladas de mayo aseguran el año.
- Abril mojado, de panes viene cargado.
- En abril aguas mil, y en mayo cada día un baño.
- Marzo cada gota quita un cuarto, y en abril cada gota da mil.
- Lloviendo el día de Santa Bibiana, llueve cuarenta días y una semana.
- Gran calma, señal es de agua.
- Junta de moscas al sol, o de mosquitos al oscurecer, avisan que a llover.
- Las aguas marceras, son muy hierberas.
- Las aguas de abril, todas caben en un barril.