Spanje is een van de Europese landen waar de minste voorzieningen getroffen worden voor het pensioen. Dit blijkt uit de III Europese Pensioenenquête 2023 van verzekeringskoepel Insurance Europe. De gegevens zijn verzameld door de Spaanse Unie van Verzekeringsmaatschappijen (UNESPA) en tonen aan dat 51% van de Spanjaarden beweert niet te sparen voor hun pensioen, tegenover 39% van de Europeanen.
De enquête, die in juni, juli en augustus werd afgenomen onder meer dan 15.000 burgers uit 15 Europese landen, onthult dat Spanje na Finland het hoogste percentage niet-spaarders voor het pensioen heeft. Spanjaarden zijn minder geneigd om zich voor te bereiden op hun pensioen.
Een van de meest opvallende bevindingen is dat het merendeel van de Spaanse jongeren zich niet voorbereidt op hun pensioen. Volgens het onderzoek spaart 57% van de Spanjaarden tussen 18 en 35 jaar niet voor hun pensioen. Ook veel mensen van middelbare leeftijd leggen geen buffer aan voor wanneer ze met pensioen gaan. Precies 49% spaart niet. Vanaf 51 jaar ligt het percentage burgers dat niet spaart voor hun pensioen op 47%.
Deze cijfers uit Spanje staan in schril contrast met wat gebruikelijk is in andere landen. In de rest van Europa vertonen mensen een grotere en meer homogene neiging tot sparen over de verschillende leeftijdscohorten.
Spaargedrag verschilt sterk tussen leeftijdsgroepen in Spanje. Terwijl in andere Europese landen de spaarzin redelijk consistent is tussen jong en oud, spaart in Spanje slechts 43% van de 18-35 jarigen voor hun pensioen. Dit staat in scherp contrast met bijvoorbeeld Nederland, waar 76% in deze leeftijdsgroep spaart.
Experts wijzen op het belang van pensioenbewustzijn stimuleren op jonge leeftijd. Kleine bedragen opzij zetten vanaf het begin van je carrière kan op lange termijn een groot verschil maken door rente-op-rente. De Spaanse overheid zou meer initiatieven kunnen ontplooien om jongeren bewust te maken en te ondersteunen bij pensioen planning.
Individuele plannen
Van de Spanjaarden die sparen doet 26% dit via een individueel pensioenproduct (tegenover 28% gemiddeld in Europa), 13% via een bedrijfspensioenregeling (ver onder het Europees gemiddelde van 32%) en 11% via andere investeringsproducten (in lijn met de rest van Europa), exclusief deposito’s en beleggingsfondsen.
De nieuwe editie van de enquête bevat een vraag over de impact van de huidige economische situatie, gekenmerkt door inflatie en stijgende levenskosten, op de plannen van spaarders. In heel Europa zegt 47% van de ondervraagden door te gaan met sparen zoals voorheen. In Spanje is dit percentage slechts 30%, het op een na laagste percentage in Europa, na Portugal.
Van de Spanjaarden die wel een verandering in spaargedrag rapporteren, heeft 29% het sparen voor pensioen uitgesteld, 22% heeft de inleg verlaagd, 6% heeft de inleg verhoogd en 5% heeft het langetermijnspaarplan opgeheven.
De economische onzekerheid lijkt dus een negatieve invloed te hebben op de spaarzin in Spanje. Deskundigen raden aan een buffer aan te houden en niet te rigoureus in te grijpen in de pensioenvoorziening. De overheid kan overwegen fiscale tegemoetkomingen in te zetten om sparen aantrekkelijker te maken in tijden van economische tegenwind.
Zijn Spanjaarden geïnteresseerd in sparen?
Wat betreft houding staan de Spanjaarden op één lijn met de rest van Europa, volgens het onderzoek van UNESPA. Meer dan de helft van de Spaanse respondenten zou willen beginnen met sparen voor hun pensioen, maar de verwachting dat ze dit ook daadwerkelijk gaan doen varieert.
30% zegt het zich niet te kunnen veroorloven, 13% beweert niet genoeg informatie te hebben over hoe dit moet en slechts 9% is van plan binnenkort te beginnen. Ondertussen is 8% van de ondervraagden in Spanje niet geïnteresseerd in sparen via specifieke aanvullende pensioenproducten omdat ze andere financiële middelen hebben om op terug te vallen. De laatste 30% noemt andere redenen voor het ontbreken van interesse in sparen.
De resultaten van de enquête werpen licht op de voorkeuren bij het sparen voor later. Meer dan de helft van de Spanjaarden zou in theorie willen sparen, maar in de praktijk komt hier weinig van terecht. Gebrek aan middelen en kennis zijn belangrijke drempels. De overheid zou het sparen kunnen stimuleren door fiscale tegemoetkomingen voor pensioensparen en voorlichting over de mogelijkheden. Ook werkgevers hebben een rol door goede bedrijfspensioenregelingen aan te bieden.