Een Nederlands schip uit de 17e eeuw, dat ooit een belangrijk symbool was van de maritieme kracht tijdens de Gouden Eeuw, is onlangs herontdekt in de baai van Cádiz in Zuid-Spanje. Het bergingsproces van dit schip is nu gestart nadat het gedurende eeuwen op de zeebodem heeft gerust.
De 17e eeuw staat bekend als de Gouden Eeuw van Nederland, een periode waarin de Nederlandse Republiek een ongekende bloei doormaakte op het gebied van kunst, wetenschap en vooral zeevaart. Het galjoen speelde hierin een cruciale rol als het werkpaard van de Nederlandse maritieme expansie.
Het recent ontdekte galjoen in de Baai van Cádiz geeft archeologen een unieke gelegenheid om de technische kenmerken van deze schepen gedetailleerd te bestuderen. Zoals de platte bodem die handig was voor navigatie in ondiepe wateren, het gebruikte hout en de vorm van het hoge achterkasteel voor extra ruimte voor de bemanning en lading en een tactisch voordeel tijdens zeeslagen.
De ontdekking van het galjoen in de Baai van Cádiz werpt ook nieuw licht op de handelsroutes en -activiteiten van de Nederlanders in het Iberisch schiereiland (Spanje en Portugal). Cádiz was een belangrijke haven in het netwerk van de internationale handel, en de aanwezigheid van een Nederlands schip hier bevestigt de verreikende commerciële banden van de Nederlandse Republiek.
De vondst van 22 zilveren staven uit de mijnen van Oruro en Potosí (in het huidige Bolivia) aan boord van het schip is bijzonder intrigerend. Dit suggereert dat het galjoen mogelijk betrokken was bij de lucratieve zilverhandel, die een cruciale rol speelde in de wereldwijde economie van de 17e eeuw.
Berging
De berging van het Nederlands galjoen uit de Baai van Cádiz was een complexe operatie die maanden van zorgvuldige voorbereiding vereiste. Het proces begon met een uitgebreide evaluatie van de toestand van het wrak en zijn omgeving. Onderwaterarcheologen en technische experts werkten nauw samen om een gedetailleerd plan op te stellen dat zowel de veiligheid van het wrak als de maximale informatiewinning zou waarborgen.
Een van de eerste stappen was het uitvoeren van een gedetailleerde onderwaterverkenning. Met behulp van geavanceerde sonar- en fotografische technieken werd een driedimensionaal model van het wrak en de omliggende zeebodem gecreëerd. Parallel aan deze verkenning werd een team van specialisten samengesteld, waaronder maritieme archeologen, conservatoren, ingenieurs en duikers.
De daadwerkelijke bergingsoperatie was een delicate dans van technologie en vakmanschap. Het begon in de vroege ochtend van 27 juli 2024, zorgvuldig getimed om te profiteren van gunstige weersomstandigheden en getijden.
De eerste fase omvatte het baggeren en schoonmaken van het gebied rond het wrak. Dit was een kritieke stap om ervoor te zorgen dat het galjoen veilig kon worden opgetild zonder verdere schade. Vervolgens werd een op maat gemaakte metalen structuur naar de locatie gebracht en voorzichtig rond het wrak geplaatst.
Het ophijsen van het schip was ongetwijfeld het meest spannende moment van de operatie. Met behulp van krachtige kranen en een systeem van kabels en riemen werd het galjoen langzaam uit zijn waterige graf getild.
Zodra het galjoen veilig aan land was gebracht, begon een nieuwe fase van het project: de conservering en het onderzoek. Het schip werd onmiddellijk overgebracht naar een speciaal voorbereide faciliteit waar het kon worden beschermd tegen de elementen.
Een van de grootste problemen bij het behoud van onder water archeologische vondsten is het voorkomen van schade door uitdroging. Het hout van het galjoen dat lange tijd onder water heeft gelegen, moet op een zorgvuldige manier behandeld worden om de structuur te behouden.
Parallel aan het conserveringsproces is een uitgebreid onderzoeksprogramma van start gegaan. Archeologen van het Centrum voor Onderwaterarcheologie (CAS) in Cádiz zullen het schip minutieus onderzoeken om meer te weten te komen over de constructietechnieken van 17e-eeuwse Nederlandse scheepsbouwers.
Elk onderdeel van het schip, van de kiel tot de dekbalken, wordt zorgvuldig gedocumenteerd, gefotografeerd en gescand. Deze gegevens zullen niet alleen bijdragen aan ons begrip van historische scheepsbouwtechnieken, maar ook helpen bij eventuele toekomstige restauratie-inspanningen.