Spanje vergrijst in rap tempo. Volgens recente cijfers van het Spaanse statistiekbureau (Instituto Nacional de Estadística) is de vergrijzingsindex in 2023 gestegen naar 137%. Dit betekent dat er 137 personen van 65 jaar of ouder zijn voor elke 100 jongeren onder de 16 jaar. In 2022 lag dit cijfer nog op bijna 134%.

Er zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen voor de snelle vergrijzing in Spanje. Het aantal geboortes in Spanje is gedaald naar een historisch dieptepunt. In 2022 werden 329.251 baby’s geboren, het laagste aantal ooit gemeten. Dit draagt bij aan vergrijzing, omdat er relatief gezien steeds minder jonge mensen zijn ten opzichte van ouderen.

Tegelijkertijd stijgt de levensverwachting van de Spaanse bevolking gestaag. In 2022 lag deze op 83,1 jaar, wederom een record. Ouderen leven dus steeds langer, waardoor het aandeel senioren in de bevolking toeneemt.

Regionale verschillen

Er zijn grote regionale verschillen in de mate van vergrijzing in Spanje. De noordelijke regio Asturië spant de kroon met een vergrijzingsindex van maar liefst 249%. Dit betekent dat er voor elke 100 jongeren onder de 16 jaar maar liefst 249 senioren van 65 jaar of ouder wonen.

Ook Galicië (218%) en Castilië en León (217%) behoren tot de meest vergrijsde regio’s. In deze drie regio’s wonen dus meer dan twee keer zoveel ouderen als jongeren.

Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de regio’s Ceuta (65%), Melilla (52%) en Murcia (9%). Dit zijn de enige drie regio’s waar het aantal jongeren het aantal ouderen nog overtreft.

Consequenties van vergrijzing

De snelle vergrijzing in Spanje heeft grote maatschappelijke en economische consequenties. Er ontstaat bijvoorbeeld een tekort aan arbeidskrachten, omdat er simpelweg te weinig jonge mensen zijn om alle openstaande vacatures op te vullen.

Ook komt het socialezekerheidsstelsel onder druk te staan. Met relatief weinig werkenden die premies betalen, wordt het lastiger om de pensioenen en zorgkosten van al die ouderen te blijven betalen.

De overheid probeert hierop in te spelen door bijvoorbeeld de pensioenleeftijd te verhogen. Ook probeert men ouderen langer aan het werk te houden. Toch blijft vergrijzing een groot maatschappelijk vraagstuk.

Regionale aanpak

De regionale verschillen in vergrijzing vragen om een regionale aanpak. In sterk vergrijsde regio’s als Asturië, Galicië en Castilië en León is extra aandacht nodig voor ouderenzorg en het op peil houden van voorzieningen.

In regio’s als Ceuta, Melilla en Murcia met relatief veel jongeren ligt de focus meer op het scheppen van kansen voor de jeugd op de arbeidsmarkt en in het onderwijs.