De Semana Santa is misschien wel het bekendste Spaanse feest ter wereld met een hele week processies die op zich al indrukwekkend zijn om te zien. Maar een van de meest opvallende kledingstukken tijdens de Semana Santa processies is de puntmuts, in het Spaans ‘capirote’ genoemd. Deze worden gedragen door de ‘nazarenos’ wat in het Nederlands de boetedoeners zijn. Maar waarom draagt men deze puntmutsen en waar doet je dat aan denken?
Ze zijn er in allerlei kleuren, maar zien er in feite allemaal hetzelfde uit. De ‘capirotes’ zijn de puntmutsen die door de boetedoeners ofwel ‘nazarenos’ gedragen worden. Ze bedekken met deze mutsen hun gezicht, rug en borst. De vorm van de puntmuts heeft er weer mee te maken dat men vroeger dacht dat men dichter bij de hemel was.
De puntmutsen stammen uit de tijd van de Spaanse Inquisitie. Voor de toepassing van de doodstraf in Spanje was de geëxecuteerde sinds de middeleeuwen gekleed in een geel bovenkledingstuk (hopalada) en een kap (capirote) en werd aldus gekleed op een kar of paard naar het schavot geleid. In dezelfde zin moesten degenen die door de inquisitie waren veroordeeld voor religieuze misdaden een ‘sanbenito’ (kledingstuk om publiekelijk berouw te tonen) en capirote (puntmuts) dragen om zich te onderwerpen aan openbare vernedering.
Het was pas in de 17e eeuw dat men de link van de puntmutsen legde met de Semana Santa processies nadat de religieuze broederschappen van Sevilla het gebruik van de puntmutsen overnamen voor de boetedoeners. Het gebruik van de puntmuts verspreidde zich al snel door heel Spanje en nu is er geen Semana Santa processie zonder de ‘capirotes’. Sommige puntmutsen zijn tot wel 1.10 meter hoog maar er zijn er ook van 90, 75 en 70 centimeter terwijl de meeste puntmutsen 60 centimeter hoog zijn.
Elke broederschap (hermandad) heeft een eigen kleuren gekozen die de essentie van de ‘hermandades’ symboliseert. Daarom hebben de puntmutsen en vaak de daarbij behorende kleding allemaal verschillende kleuren. De rode kleur is meestal gekoppeld aan het bloed en de passie van Christus, wit aan zuiverheid en zwart aan rouw. Maar er zijn ook paarse, groene, blauwe en zelfs zilverkleurige puntmutsen te zien.
Het negatieve beeld
Ondanks dat de puntmutsen traditioneel dus een belangrijk onderdeel zijn van de Spaanse religieuze Semana Santa, hebben de puntmutsen over de hele wereld ook een negatief beeld. Het is namelijk de Amerikaanse ku Klux Klan waar de leden witte gewaden met puntmutskappen dragen en ervoor gezorgd hebben dat deze bij veel mensen meteen een beeld oproepen van discriminatie en geweld.
Bij de Ku Klux Klan hebben de gewaden een dubbele praktische functie. In de eerste plaats kon de identiteit van de leden hierdoor geheim blijven wat strafrechtelijke vervolging of represailles moeilijker of zelfs onmogelijk maakte. Daarnaast gaven de gewaden de leden ook een spookverschijning die de slachtoffers angst moest inboezemen.