De Spaanse Verkeersdienst (DGT) hecht veel waarde aan verkeersveiligheid in Spanje. Een van de maatregelen om de veiligheid van bestuurders te waarborgen, is het controleren van de bekwaamheid van mensen die een rijbewijs willen behalen of vernieuwen. Hierbij wordt zowel gekeken naar de fysieke als mentale capaciteiten van de bestuurder, onder andere bij 65-plussers.
Om geschikt te zijn als bestuurder is het noodzakelijk om alle zintuigen 100% paraat te hebben achter het stuur. Sommige medicijnen kunnen de vaardigheden beïnvloeden en als remmers werken, waardoor bepaalde medische aandoeningen niet verenigbaar zijn met het besturen van een voertuig.
De DGT waarschuwt vooral voor de gevolgen van het rijden met bepaalde aandoeningen, waarvan sommige vaker voorkomen dan men denkt. Sommige symptomen of medicijnen vormen een risico achter het stuur en kunnen een ongeval veroorzaken.
De DGT heeft een lijst opgesteld van aandoeningen die conflicteren met het rijden en een belemmering kunnen vormen voor het behalen of verlengen van het rijbewijs, ongeacht of men ouder is dan 65 jaar of niet. Het gaat hierbij dus niet uitsluitend om aandoeningen die bij ouderen voorkomen.
Dementie en angststoornissen
Dementie en angststoornissen hebben een aanzienlijke impact op het vermogen om veilig te rijden. Bij dementie is er sprake van een geleidelijke afname van cognitieve functies, wat het autorijden riskant kan maken. Angststoornissen kunnen leiden tot paniekaanvallen of overmatige bezorgdheid tijdens het rijden, waardoor de concentratie en reactiesnelheid afnemen.
Persoonlijkheidsstoornissen en depressie
Persoonlijkheidsstoornissen en depressie kunnen significant impact hebben op de rijvaardigheid. Deze aandoeningen kunnen het gedrag, de emoties en de cognitieve functies beïnvloeden, wat kan leiden tot onvoorspelbaar of risicovol rijgedrag.
Slaapstoornissen en obsessief-compulsieve stoornis
Slaapstoornissen, zoals slaapapneu, kunnen leiden tot overmatige slaperigheid overdag, wat een ernstig risico vormt voor de verkeersveiligheid. De obsessief-compulsieve stoornis (OCS) kan leiden tot dwanghandelingen of -gedachten die de aandacht van de bestuurder kunnen afleiden.
Alzheimer en Parkinson
Alzheimer en Parkinson zijn twee van de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoeningen die de rijvaardigheid ernstig kunnen beïnvloeden. Bij deze ziekten is er sprake van een progressieve achteruitgang van hersenfuncties, wat directe gevolgen heeft voor de vaardigheden die nodig zijn om veilig te kunnen rijden.
Amyotrofe laterale sclerose (ALS) en andere motorische aandoeningen
ALS en verwante aandoeningen tasten de motorische functies aan, wat directe gevolgen heeft voor de fysieke capaciteit om een voertuig te besturen. Deze aandoeningen vereisen vaak aanpassingen aan het voertuig en regelmatige herbeoordeling van de rijvaardigheid.
Vasculaire aandoeningen en aneurysma’s
Vasculaire problemen, zoals aneurysma’s van grote bloedvaten, vormen een aanzienlijk risico voor plotselinge medische noodsituaties tijdens het rijden. Deze aandoeningen kunnen leiden tot acute complicaties die de bestuurder onmiddellijk kunnen uitschakelen.
Hartritmestoornissen en acuut myocardinfarct
Hartritmestoornissen en een doorgemaakt hartinfarct kunnen de rijvaardigheid ernstig beïnvloeden. Deze aandoeningen kunnen leiden tot plotselinge bewusteloosheid of verminderde concentratie, wat gevaarlijke situaties op de weg kan veroorzaken.
Hartklepprothesen en pacemakers
Het is mogelijk om te blijven autorijden met een hartklepprothese of pacemaker, zolang je regelmatig medische controles ondergaat en een stabiele gezondheidstoestand hebt. Deze implantaten op zichzelf vormen geen belemmering voor het rijden, maar het is belangrijk om de veiligheid op de weg te waarborgen door regelmatige controles en een goede gezondheidstoestand te handhaven.
Implanteerbare cardioverter-defibrillator (ICD)
Een ICD is een apparaat dat wordt geïmplanteerd bij patiënten met een hoog risico op levensbedreigende hartritmestoornissen. Hoewel een ICD levensreddend kan zijn, vormt het ook een uitdaging voor de rijvaardigheid.
Epilepsie en andere aanvalstoornissen
Epilepsie is een van de meest bekende neurologische aandoeningen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Aanvallen kunnen leiden tot bewustzijnsverlies of verminderde controle over het voertuig, wat ernstige ongevallen kan veroorzaken.
Transient Ischemic Attack (TIA) en beroerte
Een TIA of beroerte kan blijvende gevolgen hebben voor de rijvaardigheid, zelfs na herstel. Deze aandoeningen kunnen leiden tot verminderde motorische vaardigheden, cognitieve problemen of visuele beperkingen.
Narcolepsie en andere slaapstoornissen
Narcolepsie en andere ernstige slaapstoornissen vormen een significant risico voor de verkeersveiligheid vanwege de onvoorspelbare slaapaanvallen of extreme slaperigheid overdag. Voor bestuurders met deze aandoeningen is het essentieel om in nauw overleg met een slaapspecialist de rijgeschiktheid te bepalen en eventuele beperkingen vast te stellen.
Schildklieraandoeningen
Zowel een over- als onderactieve schildklier kan de rijvaardigheid beïnvloeden. Deze aandoeningen kunnen leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen en veranderingen in reactietijd. Voor beide aandoeningen geldt dat een stabiele behandeling en regelmatige controles essentieel zijn voor veilige deelname aan het verkeer.
Diabetes mellitus
Diabetes, vooral diabetes type 1 (insuline-afhankelijk), vormt een bijzondere uitdaging voor de rijvaardigheid. Fluctuaties in bloedsuikerspiegels kunnen leiden tot acute situaties die de veiligheid in gevaar brengen.
Ziekte van Addison en Cushing
De ziekte van Addison (bijnierinsufficiëntie) en het Cushing-syndroom (overmatige productie van cortisol) kunnen beide de rijvaardigheid beïnvloeden door symptomen zoals vermoeidheid, duizeligheid en stemmingswisselingen.
