Op zondag 8 oktober 2023 demonstreerden tienduizenden mensen in Barcelona tegen de amnestiewet die de PSOE en Sumar onderhandelen met de onafhankelijkheidspartijen Junts en ERC. De demonstranten scandeerden “Puigdemont naar de gevangenis”. De top van de politieke partijen PP en VOX uit Madrid nam deel aan de mars.
De demonstratie tegen het pardon voor de separatisten in Barcelona op zondag 8 oktober was veel minder bezocht dan de demonstratie tegen het referendum van 1-O in 2017. De Guardia Urbana politie schatte het aantal deelnemers op 50.000, terwijl de organisatoren, Societat Civil Catalana, het op 300.000 zetten. Daarnaast volgden 400.000 mensen het protest via streaming op internet. In Brussel vond een gelijktijdige demonstratie plaats met ongeveer 200 deelnemers.
De demonstranten op de mars in Barcelona scandeerden “Niet in mijn naam, geen amnestie of zelfbeschikkingsrecht”. Ook waren er veel kreten tegen de Spaanse premier Pedro Sánchez, die werd beschuldigd van verraad. De voormalige regionale premier van de Generalitat, Carles Puigdemont, die in ballingschap leeft in Brussel, werd echter door de meeste demonstranten gezien als de belangrijkste vijand.
Amnestiewet
De PSOE-leider Pedro Sánchez heeft van de Spaanse koning de opdracht gekregen om een nieuwe regering te vormen nadat de PP-leider Alberto Núñez Feijóo daar eerder niet in is geslaagd. Om een regering te kunnen vormen heeft de PSOE de stemmen nodig van de Catalaanse partijen Junts en ERC en die eisen een amnestiewet en een referendum. Over Amnestie valt te praten, zei Pedro Sánchez onlangs, maar over een referendum niet.
Maar wat betekent een amnestiewet zoals de onafhankelijkheidsbeweging eist? Wie zou er door getroffen worden? Zou het constitutioneel zijn? Hoewel er geen details bekend zijn over het amnestievoorstel van de Catalaanse separatisten, wordt deze in het algemeen beschouwd als een ‘collectieve maatregel van genade’. Het verschilt van ‘gratie’ in die zin dat gratie alleen aan ‘individuele personen’ wordt verleend nadat ze zijn veroordeeld, terwijl amnestie een grotere groep mensen treft, of er nu een veroordeling is of niet. Een ander fundamenteel verschil is dat bij amnestie eventuele strafbare feiten vergeten worden en de antecedenten van de getroffenen wist, wat niet het geval is bij gratie.
Amnestie is een maatregel die wordt genomen om politieke geschillen te beslechten. Het is een vorm van genade die strafvervolging voor bepaalde misdrijven onmogelijk maakt. In het geval van Spanje hebben de onafhankelijkheidspartijen amnestie geëist als onderdeel van een ‘vredesproces’. Ze willen dat degenen die betrokken waren bij het (illegale) Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum van 2017 en de volksraadpleging van 2014 worden vrijgesproken.
Er is geen consensus onder juristen over de vraag of een amnestiewet constitutioneel zou zijn. Degenen die van mening zijn dat dit wel het geval zou zijn, argumenteren dat de grondwet geen specifiek verbod op amnestie bevat. De tegenstanders beweren echter dat amnestie in feite gelijk is aan een algemene gratie, wat wel verboden is in de grondwet.
