Heb je in Spanje wel eens de loterijverkopers op straat gezien die in het groen zijn gekleed en vaak een beperking hebben zoals blind of slechtziend? Je komt ze tegen bij winkelcentra, op drukke pleinen of gewoon langs de stoep. Met een glimlach bieden ze hun loten aan, vaak vergezeld van een vriendelijk praatje. Voor veel inwoners én bezoekers van Spanje zijn deze verkopers een herkenbaar en vertrouwd onderdeel van het dagelijks straatbeeld.
Wat zij verkopen, is de beroemde ONCE-loterij. Deze loterij bestaat al sinds 1938 en werd opgericht door de Organización Nacional de Ciegos Españoles. Het oorspronkelijke idee was simpel maar krachtig: mensen met een visuele beperking werk en zelfstandigheid bieden door hen loten te laten verkopen. Sinds die tijd is ONCE uitgegroeid tot een van de bekendste en meest gerespecteerde sociale instellingen van Spanje, met honderdduizenden deelnemers en een sterke focus op inclusie.
De verkopers zijn makkelijk te herkennen aan hun groene uniformen en de speciale boekjes met loten die ze bij zich dragen. Hun aanwezigheid heeft niet alleen economische betekenis, maar ook een sociale. Dankzij de ONCE-loterij hebben tienduizenden mensen met een beperking de kans gekregen op werk, financiële onafhankelijkheid en maatschappelijke participatie. Voor veel gezinnen is dit een belangrijke bron van inkomen en stabiliteit.
Wat de loterij bijzonder maakt, is dat een groot deel van de opbrengst opnieuw wordt geïnvesteerd in sociale projecten. ONCE beheert bijvoorbeeld opleidingscentra, culturele programma’s en innovatieve projecten die de toegankelijkheid in Spanje verbeteren. Zo ondersteunt de organisatie niet alleen de verkopers zelf, maar ook initiatieven die het leven van mensen met een handicap aangenamer en inclusiever maken.
De populariteit van de loterij in Spanje is enorm. Elke dag vinden er trekkingen plaats van de bekende cupones, waarbij prijzen uiteenlopen van kleinere bedragen tot jackpots van miljoenen euro’s. Daarnaast zijn er grote extra trekkingen zoals de Sorteo Extraordinario del Día de la Madre of de kersttrekking in december. Deze speciale loterijen trekken massaal de aandacht, met prijzenpotten die soms de honderd miljoen euro overstijgen. Voor veel Spanjaarden is het kopen van een ONCE-lot een kleine traditie geworden, vergelijkbaar met het kopen van een lot bij de bekende kerstloterij van de Spaanse staatsloterij.
Toch gaat ONCE verder dan alleen de kans om rijk te worden. Wie een lot koopt, draagt namelijk ook bij aan solidariteit. Het idee dat je niet alleen kans maakt op een prijs, maar ook direct helpt om banen en kansen te creëren voor mensen met een beperking, maakt deze loterij bijzonder. Daardoor is ONCE niet alleen een loterij, maar vooral een sociaal symbool van hoop, integratie en medemenselijkheid.
Leuke weetjes over ONCE
- De ONCE-loterij werd op 8 mei 1939 voor het eerst verkocht.
- Vandaag de dag werken er meer dan 20.000 verkopers in heel Spanje.
- De grootste prijzen die ooit door ONCE zijn uitgekeerd, liepen op tot meer dan 50 miljoen euro.
- ONCE heeft naast loterijen ook eigen radio- en televisiezenders gericht op toegankelijkheid.
- In 2013 won ONCE de prestigieuze Premio Príncipe de Asturias voor hun bijdrage aan sociale integratie.