Het zuiden van Spanje, beter bekend als Andalusië, staat al eeuwenlang bekend om haar prachtige stranden, rijke cultuur en heerlijke gastronomie. Helaas is Andalusië ook berucht om een ander fenomeen: ‘narcotráfico’ ofwel drugssmokkel. De Straat van Gibraltar, gelegen tussen de kust van Andalusië in Spanje en Marokko, is een belangrijke toegangspoort voor drugs naar Europa. Van elke honderd kilo hasj die Europa binnenkomt, wordt maar liefst 72 kilo via de Andalusische kusten gesmokkeld, voornamelijk door de provincie Cádiz. Deze smokkelroutes worden gecontroleerd door de zogenaamde “Amos del Estrecho”, oftewel de drugshandelaren die de macht hebben over dit gebied.
Afgelopen week zijn twee Guardia Civil agenten overleden (in de Spaanse pers wordt geschreven over vermoord) toen hun rubberen zodiac boot geplet werd door een ultrasnelle ‘narcolancha’ ofwel speedboot van drugssmokkelaars. Ongeluk of moord, iedereen heeft het erover in Spanje en er is opnieuw aandacht voor het grote probleem van drugssmokkel. Daarbij ligt de nadruk op de minister van Binnenlandse Zaken die onder vuur ligt en het materiaal van de Guardia Civil dat onvoldoende is in de strijd tegen de drugssmokkelaars.
De situatie in de straat Gibraltar is echter al jarenlang een bron van zorg voor de Spaanse autoriteiten. Het gebied wordt gekenmerkt door een ruig landschap met steile kliffen en onherbergzame gebieden, waardoor het moeilijk is om de smokkelroutes te controleren. Bovendien is het gebied dichtbevolkt en zijn er veel kleine havens en baaien waar de drugssmokkelaars gebruik van maken. Dit maakt het voor de autoriteiten een bijna onmogelijke taak om alle smokkelactiviteiten tegen te gaan.
De “Amos del Estrecho” zijn de belangrijkste spelers in de drugshandel in Andalusië. Het zijn vaak lokale criminelen die al jarenlang actief zijn in de regio en die hun macht hebben opgebouwd door middel van geweld en corruptie. Deze drugshandelaren hebben een netwerk van informanten, spotters en chauffeurs die hen helpen bij het transporteren van de drugs. Daarnaast beschikken ze over snelle boten en geavanceerde communicatiemiddelen om de politie te ontwijken.
Deze drugshandelaren staan bekend om hun meedogenloze en gewelddadige aanpak. Ze deinzen er niet voor terug om geweld te gebruiken tegen rivaliserende bendes, maar ook tegen de autoriteiten. Dit heeft geleid tot een toename van het aantal gewelddadige confrontaties tussen de narcotraficantes en de politie, met als tragisch dieptepunt de dood van twee Spaanse Guardia Civil agenten afgelopen week.
Opheffen OCON-Sur
In 2018 lanceerde de Spaanse overheid het “Plan Especial de Seguridad del Campo de Gibraltar” om de situatie in het Estrecho de Gibraltar aan te pakken. Dit plan omvatte onder andere de inzet van extra politie-eenheden, het versterken van de grenscontroles en het verbeteren van de samenwerking met Marokko. Een belangrijk onderdeel van dit plan was ook de oprichting van het Operativo Conjunto contra el Narcotráfico (OCON-Sur), een speciale eenheid die zich richt op de bestrijding van drugssmokkel in het zuiden van Spanje.
Sinds de oprichting van het OCON-Sur zijn er verschillende successen geboekt in de strijd tegen narcotráfico in Andalusië. Dankzij de 150 agenten was er een aanzienlijke toename in het aantal onderschepte ladingen drugs en het aantal boten dat in beslag werd genomen.
Daarnaast heeft het OCON-Sur ook samengewerkt met de Marokkaanse autoriteiten, wat heeft geleid tot de arrestatie van verschillende belangrijke drugshandelaren en de inbeslagname van grote hoeveelheden drugs in Marokko. Deze samenwerking is essentieel in de strijd tegen narcotráfico, aangezien de drugssmokkel niet stopt bij de grens tussen Spanje en Marokko.
Hoewel het OCON-Sur zeker successen heeft geboekt, is er ook kritiek op de effectiviteit van deze eenheid. Zo wordt er door sommigen beweerd dat de focus te veel ligt op het onderscheppen van drugs en niet genoeg op het aanpakken van de Amos del Estrecho en hun netwerken. Ook wordt er kritiek geuit op de samenwerking met Marokko, waarbij sommigen beweren dat de Marokkaanse autoriteiten niet genoeg doen om de drugshandel in hun land te bestrijden.
Daarnaast is er ook kritiek op de bezuinigingen op de Spaanse politie- en veiligheidsdiensten, die volgens sommigen de strijd tegen narcotráfico bemoeilijken. De Spaanse regering heeft echter aangekondigd dat er extra middelen beschikbaar zullen worden gesteld voor de strijd tegen drugshandel in Andalusië.
Hoe dan ook, OCUN-Sur werd in 2022 gestopt. Velen denken dat hierdoor de drugssmokkel weer is opgeleefd omdat er minder middelen en agenten zijn in de strijd tegen de drugshandel.