Net zoals in elke taal maakt men in het Spaans ook gebruik van uitdrukkingen die als je ze letterlijk zou vertalen soms niet en soms wel zin hebben. De Spaanse acteur Antonio Banderas heeft bepaalde uitdrukkingen al eens in een hilarische video in het Engels proberen uit te leggen en wij proberen het om dat nu in het Nederlands te doen. Dit zijn 10 vreemde en leuke uitdrukkingen in het Spaans die je veel kunt horen in Spanje.
Een uitdrukking (expression) is een vaste combinatie van woorden waarmee meestal indirect een situatie wordt benoemd. Er zijn verschillende uitdrukkingen zoals de staande uitdrukking, een gezegde of zegswijze, een spreekwoord, een verbale- en non verbale weergave en een wiskundige uitdrukking. Wij beperken ons tot de volgende 10 vreemde en leuke uitdrukkingen (expresiones) die je veel zult horen in het Spaans.
Voordat we kijken naar de 10 uitdrukkingen die we hier beschrijven even een lange zin met daarin alle onderstaande ‘expresiones’:
Ayer me puse un poco piripi, hablé por los codos y al final se me olvidó completamente que había quedado con Marcos, así que le dejé plantado. Fue la gota que colmó el vaso, porque me había echado una mano con la obra de teatro y me deseó “mucha mierda” el día del estreno, ¡soy un desastre! En un abrir y cerrar de ojos me puse las pilas y le pedí perdón, pero él me contestó bastante seco: “Llueve sobre mojado”. Qué razón tiene… si hubiera estado más atenta otro gallo me cantaría.
1. Mucha mierda
Letterlijk: veel stront of veel shit.
Betekenis: veel geluk
Deze uitdrukking heeft een vreemde oorsprong want deze werd vroeger gebruikt om tegen acteurs en actrices in een theater te zeggen om aan te geven dat er veel mensen waren of zouden komen. Want als er veel mensen zouden zijn, kwamen deze in koetsen met paarden die veel ‘mierda’ achterlieten. Hoe meer shit of stront hoe meer publiek en dus hoe meer succes.
2. Hablar por los codos
Letterlijk: Praten via de ellebogen
Betekenis: Veel praten of iemand die veel praat
De oorsprong van deze uitdrukking is niet helemaal duidelijk maar deze kan eventueel liggen in het feit dat mensen die veel praten dat gewoonlijk doen door veel de handen en armen te gebruiken waardoor deze personen niet alleen met de mond (boca) maar ook met de ellebogen (codos), handen (manos) en armen (brazos) praten.
3. Ponerse las pilas
Letterlijk: Plaats batterijen
Betekenis: Doe je best of wordt actief/wakker
Het is niet bekend waar deze uitdrukking vandaan komt maar een logische verklaring kan zijn dat iemand die niet goed zijn/haar best doet op lege batterijen functioneert. Doe je dus nieuwe batterijen erin dan functioneert iemand weer beter en wordt deze persoon actief of wakker.
4. Llueve sobre mojado
Letterlijk: Het regent op iets dat al nat is
Betekenis: Iets dat vanzelfsprekend is of herhaald is
Als je geen zin hebt om ergens verder over te praten of als iets door en door herhaald wordt kun je deze uitdrukking gebruiken. Want zoals deze zin al aangeeft, als iets nat is maakt het niet meer uit of het regent want dat zal geen effect hebben of verandering teweeg brengen.
5. Estar piripi
Letterlijk: ‘Piripi’ zijn
Betekenis: Een beetje dronken zijn
Niemand weet eigenlijk waar deze uitdrukking vandaan komt en eigenlijk weet ook niemand wat het woord ‘piripi’ betekent. Maar tegen iemand zeggen ‘Estás piripi’ klinkt geinig en zorgt zeker voor een (dronken) lach reactie dus … als iemand een beetje dronken is kun je deze uitdrukking gebruiken. Overigens is het Spaanse woord voor dronken ‘borracho’ wa dus niets met ‘Piripi’ te maken heeft. Een andere term die logischer is om te gebruiken is ‘Estás borracho/a’.
6. En un abrir y cerrar de ojos
Letterlijk: In een open en sluiten van de ogen
Betekenis: In een heel snel moment
Eigenlijk is de oorsprong van deze uitdrukking vrij logisch want iets is zo snel voorbij dat als je de ogen dicht doet iets al gebeurd is. In het Nederlands zou je zeggen ‘in een oogwenk’ want iets is al voorbij voordat je de ogen weer open kunt doen.
7. Echar una mano
Letterlijk: Een hand geven
Betekenis: Iemand helpen
Deze uitdrukking is ook vrij logisch want als iemand het druk heeft kan deze persoon wel een extra hand gebruiken. In het Nederlands zou je zeggen ‘een handje helpen’ wat ook vanzelfsprekend is. De Spaanse uitdrukking heeft een tweede versie want naast ‘echar una mano’ kan ook gezegd worden ‘dar la mano y tomar el brazo’ ofwel je geeft een hand en men neemt je hele arm omdat de persoon die geholpen wordt misbruik maakt van de situatie.
8. La gota que colmó el vaso
Letterlijk: De druppel die het glas doet overlopen
Betekenis: Een escalatie van een bepaald moment of gebeurtenis
Deze uitdrukking geeft aan dat een situatie rustig en kalm of onder controle was maar daarna escaleerde waardoor de laatste druppel het glas doet overlopen. In het Nederlands gebruikt men geen glas maar een emmer in de uitdrukking ‘De druppel die de emmer doet overlopen’.
9. Dejar plantado
Letterlijk: Geplant laten staan
Betekenis: Iemand is niet komen opdagen voor een afspraak
Deze uitdrukking kan gebruikt worden als bij een afspraak een van de personen niet is komen opdagen. Want als een eenzame boom blijft de wachtende persoon dan achter op een deprimerend terrein, als gezaaid.
10. Otro gallo cantaría
Letterlijk: Een andere haan zou kraaien
Betekenis: Dingen zouden anders zijn wanneer …
De oorsprong van deze uitdrukking is te vinden in de bijbel want Jezus voorspelde dat de apostel Petrus (pedro) iets drie keer zou ontkennen voordat de haan zou kraaien.
Nog even om te lachen de video van Antonio Banderas waarin hij onder andere enkele van de bovenstaande uitdrukkingen van het Spaans naar het Engels probeert uit te leggen.