In Spanje is het openbare pensioen de belangrijkste bron van inkomsten voor gepensioneerden. Degenen die voldoende hebben bijgedragen door premie te betalen, hebben recht op een contributief pensioen (pensión contributiva). Degenen die niet voldoende of nooit hebben bijgedragen, kunnen als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen in aanmerking komen voor een niet-contributief pensioen (pensión no contributiva). Deze pensioenen zijn een recht, maar geen eeuwigdurend recht, want de Spaanse sociale zekerheid kan je pensioen om bepaalde redenen intrekken, vooral als het om een niet-contributief pensioen gaat.
Het pensioen in Spanje is een verplichte pensioenverzekering die de Spaanse staat oplegt. Deze verzekering wordt gefinancierd door premies die worden afgedragen door werkgevers en werknemers. Ook inwoners van Spanje die geen premie afdragen kunnen een pensioen ontvangen. Het bedrag van de pensioenuitkering wordt berekend op basis van het aantal jaren dat men heeft gewerkt en de hoogte van de premies die men heeft afgedragen en/of andere persoonlijke omstandigheden. Het verwarrende is dat alle uitkeringen in Spanje pensioen (pensión) worden genoemd en deze bestaan uit ouderdomspensioen (jubilación), nabestaandenpensioen (viudedad en orfandad), arbeidsongeschiktheidspensioen (incapacidad permanente).
Waarom een niet-contributief pensioen kan worden ingetrokken
Reden 1: hoge inkomsten
Het niet-contributieve pensioen is een uitkering voor degenen die bij hun pensionering niet over voldoende middelen beschikken. Om in aanmerking te komen moet je aan een aantal voorwaarden voldoen, te beginnen met het hebben van een persoonlijk inkomen dat niet hoger is dan € 7.250,60 per jaar. Dit inkomensniveau verandert als je samenwoont met anderen. In dat geval moeten de inkomens van alle leden van de economische eenheid bij elkaar worden opgeteld.
Wanneer het alleen je echtgenoot of bloedverwanten van de tweede graad betreft, zijn de limieten afhankelijk van het aantal samenwonenden:
- 2 samenwonenden: € 12.326,02 per jaar
- 3 samenwonenden: € 17.401,44 per jaar
- 4 samenwonenden: € 22.476,86 per jaar
Als je ouders of kinderen deel uitmaken van het huishouden, stijgen de limieten:
- 2 samenwonenden: € 30.815,05 per jaar
- 3 samenwonenden: € 43.503,60 per jaar
- 4 samenwonenden: € 56.192,15 per jaar
Om het niet-contributieve pensioen te kunnen ontvangen, moet je te allen tijde aan deze limieten voldoen. Als de inkomensgrens wordt overschreden, kan de IMSERSO, de dienst die verantwoordelijk is voor dit niet-contributieve pensioen, het intrekken.
Voorbeeld: Als een alleenstaande gepensioneerde in 2022 een inkomen had van € 8.000, overschrijdt hij de inkomensgrens van € 7.250,60 en kan zijn niet-contributieve pensioen worden ingetrokken.
Reden 2: inkomsten niet declareren
Een andere reden om het niet-contributieve pensioen te verliezen is het niet declareren van de inkomsten van het huishouden. Deze inkomsten moeten in de eerste 3 maanden van het jaar worden gedeclareerd, zodat de IMSERSO over actuele informatie beschikt over het inkomen van de economische eenheid.
Voorbeeld: Als een gepensioneerd stel hun gezamenlijke inkomsten van € 15.000 in 2022 niet declareert bij de IMSERSO, riskeren ze het verlies van hun niet-contributieve pensioen.
Reden 3: geen melding maken van veranderingen in de persoonlijke situatie
Ontvangers van een niet-contributief pensioen moeten elke verandering in hun persoonlijke situatie melden. Dit omvat de burgerlijke staat, de samenstelling van het huishouden of de woonplaats. Een wijdverbreid misverstand is dat je het pensioen verliest als je trouwt, terwijl wat er in werkelijkheid gebeurt, is dat de minimuminkomens om in aanmerking te komen veranderen. Het niet melden van deze veranderingen is in ieder geval een reden om het niet-contributieve ouderdomspensioen in te trekken.
Voorbeeld: Als een alleenstaande gepensioneerde trouwt en dit niet meldt aan de IMSERSO, kan zijn niet-contributieve uitkering worden ingetrokken omdat de inkomensgrens voor gehuwden hoger ligt.
Reden 4: verandering van beroep
Ten slotte kan het pensioen ook worden ingetrokken als je van beroep verandert, dit niet meldt en deze verandering van invloed is op de minimumvereisten om deze uitkering te ontvangen. In alle gevallen, als je ten onrechte te veel hebt ontvangen, zal de sociale zekerheid je vragen de ontvangen bedragen waar je geen recht op had terug te betalen.
Waarom een contributief pensioen kan worden ingetrokken
Er zijn drie redenen waarom een contributief ouderdoms-, arbeidsongeschiktheids- of weduwepensioen kan worden ingetrokken.
Reden 1: het ontvangen van meer dan twee pensioenen
De huidige wetgeving staat niet toe dat iemand meer dan twee pensioenen uit eenzelfde regeling ontvangt, wat “onbeschikbaarheid” wordt genoemd. In dergelijke gevallen zal de gepensioneerde moeten kiezen tussen het ene of het andere pensioen. Bijvoorbeeld, wanneer de pensioenleeftijd wordt bereikt, zal een arbeidsongeschiktheid pensioen worden omgezet in een ouderdomspensioen. Iets soortgelijks gebeurt met de uitkeringen, die voor het merendeel vervallen bij pensionering.
Het weduwepensioen is de enige uitzondering hierop, aangezien dit wel compatibel is met andere pensioenen uit het algemene stelsel. Met andere woorden, een weduwepensioen kan worden gecombineerd met een ouderdomspensioen.
Voorbeeld: Wanneer een gepensioneerde naast zijn ouderdomspensioen ook een arbeidsongeschiktheid pensioen blijft ontvangen nadat hij de pensioenleeftijd heeft bereikt, kan een van beide pensioenen worden ingetrokken.
Reden 2: verjaring
Het recht op een contributief pensioen verjaart na 5 jaar. Dit betekent dat als een gepensioneerde gedurende 5 jaar geen pensioen aanvraagt waar hij recht op had, zijn recht op dat pensioen vervalt. De termijn van 5 jaar gaat in vanaf de datum waarop het recht op pensioen ontstond.
Voorbeeld: Als een gepensioneerde op 65-jarige leeftijd met pensioen had kunnen gaan, maar dit pas op 70-jarige leeftijd aanvraagt, kan zijn recht op een ouderdomspensioen vanaf 65 jaar zijn verjaard.
Reden 3: verval
Het recht op een contributief pensioen vervalt ook als dit 12 maanden lang niet wordt opgeëist. Dit betekent dat als een gepensioneerde zijn pensioen 12 maanden lang niet opeist, zijn recht op dat pensioen vervalt. De termijn van 12 maanden gaat in vanaf de datum waarop de laatste pensioenbetaling werd ontvangen.
Voorbeeld: Al een gepensioneerde stopt met het opeisen van zijn ouderdomspensioen vanaf januari 2023, vervalt zijn recht op dat pensioen per januari 2024.
