MADRID – Als je in Spanje met de auto rondrijdt dan ben je ongetwijfeld wel eens langs een enorm meer gekomen. In de meeste gevallen gaat het niet om een natuurlijk meer maar om een stuwmeer die ontstaat als de loop van een rivier wordt onderbroken door bijvoorbeeld een stuwdam. Maar hoeveel stuwmeren heeft Spanje en wat zijn de grootste?
Soms zijn ze compleet gevuld en soms kun je op de bodem van een stuwmeer (embalse) lopen en zelfs door straten van oude dorpen struinen die door het water verdwenen zijn. Spanje heeft een groots opgezet waterhuishouding systeem voor irrigatie, drinkwater en voor de opwekking van elektriciteit dat bestaat uit stuwmeren. Deze stuwmeren voorkomen ook vaak overstromingen of het uit de oevers treden van rivieren.
In Spanje zijn circa 350 stuwmeren te vinden die in totaal 56.136 kubieke hectometer water opslaan. Veel van deze stuwmeren zijn in de jaren van de Franco-dictatuur aangelegd waarbij complete dorpen (er wordt gesproken over 500) geëvacueerd en ontruimd (vaak met geweld) werden om genoeg ruimte te creeëren voor de waterhuishouding. Er worden echter nog steeds stuwmeren aangelegd waarbij er tot het jaar 2033 nog 17 nieuwe projecten gepland staan.
Spanje is wat betreft het aantal stuwmeren het vijfde land ter wereld met de meeste stuwmeren en het eerste land in de Europese Unie. Hoe mooi sommige stuwmeren ook zijn om te zien, deze hebben wel vaak een grote sociale, milieu en economische impact. Toch heeft Spanje, dat steeds droger wordt, deze stuwmeren hard nodig en kan het land eigenlijk niet zonder de ‘embalses’. Op de website embalses.net zijn alle stuwmeren te zien waarbij ook de huidige waterstand te bekijken is, deze is op 22 maart (2022) 25.214 kubieke hectometer, 44,92% van de totale capaciteit
Overigens moet in de Spaanse taal een onderscheid worden gemaakt tussen de woorden ‘embalse’ en ‘presa’. Een embalse is een reservoir en waterbouwkundig bouwwerk met daarin een groot waterreservoir, waarin rivierwater wordt opgeslagen. Een ‘presa’ is een dam die gewoonlijk wordt aangetroffen bij de ‘embalse’ om de reservoirs af te sluiten. Volgens de cijfers (die elkaar een beetje tegenspreken) zijn er 350 ‘embalses’ ofwel stuwmeren en heeft Spanje 1.225 ‘presas’ ofwel dammen.
La Serena (Extremadura)
Het grootste stuwmeer van Spanje is La Serena dat zich bevindt in de provincie Badajoz in de autonome regio Extremadura. Het is het grootste stuwmeer van Spanje en het derde grootste stuwmeer van Europa. Dit stuwmeer werd tussen 1985 en 1990 aangelegd bij de Zujar-rivier en heeft een maximale capaciteit van 3.219 kubieke hectometer.
Alcántara (Extremadura)
In de provincie Cáceres in Extremadura is het tweede grootste stuwmeer van Spanje te vinden, Alcántara. Dit stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 3.160 kubieke hectometer en werd in 1969 aangelegd bij de Tajo-rivier.
Almendra (Castilië en León)
Het stuwmeer Almendra bevindt zich in twee provincies, Salamanca en Zamora in de autonome regio Castilië en León. Dit stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 2.649 kubieke hectometer en werd in 1970 aangelegd bij de Tormes-rivier.
Buendia (Castilla-La Mancha)
In de provincies Cuenca en Guadalajara in de autonome regio Castilla-La Mancha bevindt zich het vierde grootste stuwmeer van Spanje. Het Buendia stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 1.705 kubieke hectometer en werd in 1958 aangelegd bij de Guadiela-rivier.
Mequinenza (Aragón)
In de autonome regio Aragón is in de provincie Zaragoza het stuwmeer Mequinenza te vinden, het vijfde grootste van Spanje. Dit stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 1.534 kubieke hectometer en werd in 1964 aangelegd bij de Ebro-rivier.
Alarcón (Castilla-La Mancha)
In de provincie Cuenca in de regio Castilla-La Mancha is het Alarcón stuwmeer te vinden. Dit stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 1.118 kubieke hectometer en werd in 1955 aangelegd bij de Jucar-rivier.
Iznájar (Andalusië)
Het Iznájar stuwmeer bevindt zich in de provincie Córdoba in de autonome regio Andalusië. Dit stuwmeer heeft een maximale capaciteit van 981 kubieke hectometer en werd in 1969 aangelegd bij de Genil-rivier.