In de afgelopen jaren heeft Europa een heropleving van nachttreinen gezien als milieuvriendelijk alternatief voor vliegreizen tussen grote steden. Echter, deze trend heeft de Spanje nog niet bereikt. Barcelona, een belangrijke Europese metropool, blijft zonder nachttreinverbindingen zitten, ondanks eerdere plannen van verschillende spoorwegmaatschappijen.
De Nederlandse coöperatie European Sleeper had aangekondigd in 2024 een nachttreinverbinding tussen Amsterdam en Barcelona te starten. Deze plannen zijn echter uitgesteld tot minstens 2026. De Franse autoriteiten wijzen op druk goederenverkeer en nachtelijke werkzaamheden op de zuidelijke spoorlijnen als redenen voor het niet toekennen van de benodigde tijdslots aan European Sleeper. Evenzo heeft de Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB, bekend van hun Nightjet diensten, hun geplande nachttrein naar Barcelona voor dit jaar geannuleerd vanwege vergelijkbare obstakels.
Renfe, de Spaanse nationale spoorwegmaatschappij, heeft na de pandemie haar nachttreindiensten stopgezet, waaronder de Tren Hotel-routes tussen Barcelona en Galicië, Madrid en Galicië, en de Lusitania-verbinding tussen Madrid en Lissabon. Een woordvoerder van Renfe verklaarde dat deze diensten werden beëindigd vanwege aanzienlijke verliezen; in het laatste jaar van exploitatie bedroegen de verliezen 25 miljoen euro. Renfe benadrukt dat de herintroductie van nachttreinen afhankelijk is van de vraag en de ontwikkeling van rendabele bedrijfsmodellen.
Milieuactivisten en organisaties zoals Back on Track pleiten voor de terugkeer van nachttreinen als duurzaam alternatief voor vliegreizen. Hibai Unzueta, lid van de Associació per a la Promoció del Transport Públic (PTP) en Back on Track, benadrukt dat nachttreinen een cruciale rol kunnen spelen in het verminderen van de CO₂-uitstoot. Hij wijst erop dat een retourvlucht tussen Barcelona en Nederland 762 kilo CO₂-uitstoot. Nachttreinen kunnen deze route afleggen met 100% hernieuwbare energie, waardoor ze een milieuvriendelijker alternatief vormen.
Het grootste obstakel voor de implementatie van nachttreinen tussen Barcelona en andere Europese steden ligt in Frankrijk. European Sleeper heeft moeite om geschikte tijdslots te verkrijgen vanwege de prioriteit die wordt gegeven aan goederenverkeer en infrastructuurwerkzaamheden. Bovendien lijkt er een gebrek aan bereidheid bij de Franse autoriteiten om buitenlandse spoorwegmaatschappijen toegang te geven tot hun netwerk voor nachtdiensten.
Ondanks deze uitdagingen blijven lokale overheden in Catalonië en Europese instellingen de ontwikkeling van nachttreindiensten steunen. Recentelijk hebben vertegenwoordigers van European Sleeper vergaderd met het stadsbestuur van Barcelona en de Generalitat de Catalunya, waarbij beide partijen hun steun uitspraken voor de initiatieven. De Belgische minister van Mobiliteit, Georges Gilkinet, kondigde onlangs aan dat de Europese Commissie werkt aan de implementatie van nachttreinen tussen Amsterdam, Brussel en Barcelona, hoewel dit afhankelijk is van overeenkomsten tussen de betrokken landen en de beschikbaarheid van tijdslots.
Terwijl deze kwesties worden aangepakt, blijven activisten en belanghebbenden aandringen op de terugkeer van nachttreinen als duurzaam en efficiënt vervoermiddel. Onlangs organiseerde de beweging Back on Track een protest in de Estació de França in Barcelona, waarbij deelnemers in pyjama’s hun steun betuigden voor de herintroductie van nachttreinen die de stad verbinden met de rest van Europa.