Spanje staat na Zweden op de tweede plaats binnen de Europese Unie met een bosoppervlak van ongeveer 28 miljoen hectare. Bos beslaat meer dan de helft van het totale nationale territorium. Toch wordt 75% ervan bedreigd door verwoestijning. Maar wat betekent dit precies?
Patricio García-Payos, de directeur van het Centrum voor Onderzoek naar Verwoestijning dat verbonden is aan het Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek (CSIC), legt uit dat “het risico op verwoestijning, een glibberige term die lastig te kwantificeren is, aangeeft dat de biologische capaciteit in ecosystemen vermindert, ook op het gebied van productie”, hierbij verwijst hij naar landbouw.
García-Payos voegt hieraan toe dat “de provincies met het grootste gevaar zijn die sterk lijken op Noord-Afrika, zoals Almería, Murcia en Valencia, of zelfs de autonome regio Castilla-La Mancha”. Hij geeft aan dat volgens hem de centrale bossen van het Spaanse vasteland “minder dichtbevolkt en met minder soorten zullen zijn over enkele jaren”. Desondanks uit hij optimisme, aangezien hij stelt dat “het onomkeerbaar is binnen een politieke cyclus, maar niet in biologische termen”. Dit betekent dat er nog steeds veel gedaan kan worden om de problemen van droogte in de bergen te verzachten.
Volgens informatie van het ministerie voor Ecologische Transitie (Miteco) is het perfect mogelijk dat het boslandschap toeneemt, mede als gevolg van de landelijke uittocht in de jaren 50 van de vorige eeuw, terwijl deze vegetatie steeds droger wordt. De kaarten verstrekt door het ministerie wijzen erop dat het merendeel van het vasteland (behalve het noorden en de moerasgebieden), de Canarische Eilanden en de Balearen (met uitzondering van het noordwesten van Mallorca) onder dreiging staan van verwoestijning.
In Spanje zijn de autonome regio’s Baskenland, Navarra, Galicië en Catalonië de gebieden waar de meeste bossen te vinden zijn. De vertegenwoordiging van de dennenbossen, maar ook de beuk en steeneik zijn het grootst in de Spaanse bossen.
Het aantal bossen in Spanje is sinds 1990 met 30% toegenomen. Op dit moment vertegenwoordigen bossen ruim 7,5 miljard bomen verdeeld over 28 miljoen hectare. In 1990 was 28% van Spanje bedekt met bos maar dat is op dit moment gegroeid naar 37%.
Maar waarom blijven de bossen groeien in Spanje? De reden is gedeeltelijk bijna demografisch te noemen. In de afgelopen twee decennia heeft het verlaten van het platteland en de landelijke omgeving de uitbreiding van de bossen in Spanje bevorderd. Zodra vee en gewassen worden opgegeven en de noodzaak om weilanden uit te breiden verdwijnt, nemen de bomen het over en worden bossen groter of komen er nieuwe bossen bij.
Het grootste gevaar voor de Spaanse bossen is het vuur maar ondanks de vele bosbranden in Spanje is dat de afgelopen jaren toch minder geworden. Tel daar de betrokkenheid van de landelijke, regionale en landelijke politiek bij op en de bomen kunnen weer groeien dankzij wetten en preventie- en herbebossing campagnes.