Spaanse nieuwswebsites delen vaak verhalen over social media-gebruikers, zoals deze persoon uit Spanje die in Noorwegen woont. Zij zegt dat Noren een gezegde hebben dat met Spanje te maken heeft. Maar wist je dat er ook veel Nederlandse uitdrukkingen over Spanje zijn?
In Noorwegen is de uitdrukking ‘een Spanjaardje doen’ (Spaans: Hacer una española) of ‘een Spaanse actie uitvoeren’ (Spaans: Hacer una españolada) een veelgebruikte term in het dagelijks leven. Deze uitdrukking weerspiegelt bepaalde stereotypen die Noren over Spanjaarden hebben.
Volgens een TikTok-gebruiker wordt deze uitdrukking in twee contexten gebruikt: ten eerste om te verwijzen naar handelingen die op het randje van legaliteit balanceren, gekenmerkt door sluwheid en Spaanse ondeugendheid; ten tweede om schaamteloze leugens of slechte excuses te beschrijven die met lef worden gebracht.
Hoewel de exacte oorsprong van de uitdrukking onduidelijk is, wordt gespeculeerd dat deze verband houdt met oude historische stereotypen over de durf en sluwheid van Spanjaarden, militaire contexten, artistieke illusies en maritieme taal.
Een theorie suggereert dat de uitdrukking kan zijn afgeleid van een vereenvoudigde techniek die bekend staat als de ‘Spaanse katrol’ (Spaans: polea española), gebruikt in de scheepvaart en visserij. Deze uitleg geeft inzicht in hoe Noren tegen Spanjaarden aankijken.
Vijf Nederlandstalige uitdrukkingen
çHet Spaans is een van de meest gesproken talen ter wereld en uiteraard heeft dat, naast het Engels, ook een invloed op de Nederlandse taal. Daarbij komt dat Nederland en Spanje in de geschiedenis nauw met elkaar zijn verbonden, waardoor er soms eeuwenoude uitdrukkingen met daarin de woorden Spanje of Spaans nu nog steeds gebruikt worden. Laten we de onderstaande 15 bekende en minder bekende uitdrukkingen eens nader bekijken!
1. “Dat is geen Spaans voor me”
Deze uitdrukking wordt gebruikt om aan te geven dat iets erg moeilijk te begrijpen is. Hoewel Spaans een wereldtaal is, kan het voor niet-sprekers klinken als een onbegrijpelijke reeks woorden – net zoals elk complex onderwerp voor een leek kan zijn.
2. “Het Spaans benauwd krijgen”
Deze uitdrukking verwijst naar een gevoel van grote angst of benauwdheid. Het interessante is dat ‘Spaans’ hier niet direct gerelateerd is aan het land Spanje, maar eerder voortkomt uit de Spaanse Inquisitie, een periode die in de Nederlandse geest gekoppeld is aan verstikkende controle en angst.
3. “Spaanse vlieg”
‘Spaanse vlieg’ is geen vlieg, maar een kever, en de term wordt in Nederland soms gebruikt om een vermeend afrodisiacum aan te duiden. Deze uitdrukking geeft de exotische en enigszins mysterieuze allure weer die Spanje in de verbeelding kan hebben.
4. “Een Spaanse aak”
Een minder bekende uitdrukking, maar interessant genoeg om te noemen. Een ‘Spaanse aak’ refereert aan een oud type schip, en in de uitdrukking gebruikt men het om een groot en log persoon te beschrijven. Het weerspiegelt de historische invloed van Spanje op de scheepvaart en hoe deze in de taal is verankerd. Deze uitdrukking kan ook verwijzen naar een Spaanse boom, de “Acer campestre” of Spaanse aak, ook bekend als veldesdoorn.
5. “Op zijn Spaans”
Dit betekent iets doen op een onconventionele of slinkse manier. Het kan soms ook verwijzen naar de manier waarop iets op een sierlijke of overdreven manier wordt gedaan, wat de flamboyante aspecten van de Spaanse cultuur reflecteert.