Sinds de jaren tachtig is in Spanje ruim 4.600 kilometer aan spoorlijnen gesloten vanwege lage rendabiliteit en hoge onderhoudskosten. Ongeveer 2.000 kilometer kreeg een tweede leven als groene wandel- en fietsroutes, maar duizenden kilometers rails liggen nog altijd ongebruikt te verroesten.
Twee innovatieve projecten willen daar verandering in brengen met elektrische minitreintjes zonder bestuurder. In Duitsland werkt de Universiteit van Kiel aan het ‘Reakt’-project, waarbij oude spoorlijnen worden uitgerust met sensoren en slimme systemen. Zo kunnen kleine treinen op afroep rijden, aangestuurd door kunstmatige intelligentie.
Het Spaanse ‘RuRail’-project, geleid door Rainer Uphoff in samenwerking met de Universiteit van Granada en de alliantie AMSIR, is op dit idee geïnspireerd. Doel is het bieden van een betaalbaar, duurzaam en flexibel vervoermiddel voor landelijke gebieden waar het openbaar vervoer vrijwel verdwenen is.
De treintjes zouden 15 tot 20 passagiers kunnen vervoeren, rijden op batterijen en eventueel gebruikmaken van zonne-energie. Ze stoppen automatisch bij obstakels, passen hun dienstregeling aan de vraag aan en kunnen ook lichte vracht meenemen. Daarmee zijn ze een milieuvriendelijk alternatief voor bus en auto in dunbevolkte regio’s.
De Universiteit van Granada onderzoekt aanvullende technologie zoals sensoren die geluid, trillingen en beweging registreren. Hiermee kunnen aardverschuivingen, defecte rails, dieren of onbevoegde toegang snel worden opgespoord, zodat de veiligheid gewaarborgd blijft.
Er wordt gesproken over een proeftraject tussen Granada en Antequera. Toch vormt het Spaanse spoorwegwet een obstakel: ook bij tests is een machinist verplicht. Europese regels voor autonome treinen bestaan nog niet, maar de hoop is dat nieuwe wetgeving rond duurzame mobiliteit deze innovatieve projecten snel mogelijk maakt.