Spanje wordt niet beschouwd als een land van oorsprong of bestemming voor grote aantallen wapens, maar de wapenhandel in het land blijft een zorgwekkende kwestie voor de politie. Dit heeft vooral te maken met de verschillende klanten die betrokken zijn bij deze illegale handel, zoals georganiseerde misdaadbendes, drugshandelaren, eenlingen, terroristen en verzamelaars van wapens.
De afgelopen vijf jaar heeft de politie in Spanje meer dan 2.500 illegale wapens en meer dan 324.000 kogels in beslag genomen. Er werden in die periode ook 324 personen aangehouden en 22 clandestiene werkplaatsen werden ontmanteld. In 2023 werden 75 personen gearresteerd, 721 wapens en 106.000 kogels in beslag genomen. Deze cijfers geven aan dat het gebruik van vuurwapens laag is in Spanje.
De georganiseerde misdaad, met name de drugshandelaren in de regio’s Costa del Sol en Campo de Gibraltar, vormt een van de belangrijkste klanten voor illegale wapens in Spanje. Zij hebben wapens nodig om hun drugsbewaarplaatsen te bewaken, om drugs van rivaliserende drugsorganisaties te stelen en om af te rekenen met tegenstanders.
Volgens de experts van de Guardia Civil houden de drugshandelaren met hun grote koopkracht meer van de nieuwste en geavanceerdere pistolen. Ze zijn ook op zoek naar wapens met een grote vuurkracht, zoals aanvalsgeweren, machinepistolen en zelfs handgranaten.
Een andere groep klanten die grote bezorgdheid wekt bij de autoriteiten, zijn de jihadistische terroristen, met name de zogenaamde “eenlingen” (lobos solitarios). In tegenstelling tot organisaties als ETA, die hun eigen logistieke apparaat hadden, moeten deze actoren zelf hun toevlucht zoeken tot de illegale wapenhandel om aanslagen uit te voeren.
Het voorkomen dat deze terroristen toegang krijgen tot de zwarte markt is een van de topprioriteiten van de Unidad Central Especial 3 van de Guardia Civil, die de strijd tegen de wapenhandel voert.
Ten slotte worden de onderzoekers ook bezorgd door ziekelijke verzamelaars die hun liefde voor wapens tot het extreme brengen. Het gaat hierbij om personen die lijden aan een soort van Diogenes-syndroom voor wapens en die grote aantallen wapens, inclusief granaten, verzamelen zonder voldoende veiligheidsmaatregelen. Deze verzamelaars stellen andere burgers onbedoeld in gevaar door hun obsessieve verzamelwoede.
Spanje als doorvoerland
Hoewel Spanje niet wordt beschouwd als een land van oorsprong of bestemming voor grote hoeveelheden wapens, speelt het wel een rol als doorvoerland. Sommige wapens die in Spanje worden gesmokkeld, zijn bestemd voor conflicten in Afrika.
De smokkelroutes lopen vaak via Marokko, waar de smokkelaars de wapens proberen binnen te brengen in Spanje vanuit Oost-Europa. Vanaf daar worden ze vervolgens getransporteerd naar hun eindbestemming, zoals conflictgebieden in Noord-Afrika.
De Spaanse autoriteiten voeren regelmatig operaties uit om deze smokkelroutes te verstoren. Ze werken hierbij nauw samen met de grensbewakingsdiensten van Marokko om smokkelnetwerken op te sporen en te ontmantelen.
