Zoals we eerder al hebben uitgelegd, viert men in Spanje in principe alleen het Kerstfeest op Kerstavond 24 december en Kerstdag 25 december. Alleen in Catalonië en deels op de Balearen eilanden en in de Valencia regio wordt ook een verkapte ‘tweede Kerstdag’ gevierd, maar dat heeft meer te maken met San Esteban. Maar waarom dan wel in die gebieden en niet in de rest van Spanje?
Veel mensen weten niet dat Spanje in Nederlands/Belgische termen slechts één Kerstdag heeft en niet zoals in Nederland en België twee Kerstdagen. Eerder schreven we al dat de Kerstavond (Nochebuena) op 24 december een van de belangrijkste momenten is van het Kerstfeest in Spanje, gevolgd door de Kerstdag (Día de Navidad) op 25 december wanneer het diner weer een belangrijk familiemoment is.
En daarmee houdt in het overgrote merendeel van Spanje en de Spaanse autonome regio’s het Kerstfeest op. Maar in Catalonië wordt ook 26 december bij het Kerstfeest betrokken. Nederlanders en Belgen zouden dus spreken over een tweede Kerstdag, maar het gaat om de ‘Día de San Esteban’ of de ‘Fiesta de San Esteban’.
Waarom in Catalonië?
Maar waarom wordt San Esteban wel gevierd in Catalonië en niet in de rest van Spanje? Dat heeft volgens de Catalaanse geschiedschrijvers te maken met het oude Catalonië ten tijde van Karel de Grote (carlomagno) en het geslacht der Karolingen. Daardoor was het oude Catalonië afhankelijk van het Bisdom van Narbonne (huidige Frankrijk) in tegenstelling tot de rest van het Christelijke Iberische Schiereiland dat gedomineerd werd door de Visigoten waardoor men afhankelijk was van het Bisdom van Toledo (huidige Castilla-La Mancha).
Vanwege dat verschil is het begrip familie ook anders, want met het Karolingisch was dat zeer uitgebreid als een clan. Als er een belangrijke feestdag was dan moest men naar huis om dat te vieren. Maar in de middeleeuwen was het reizen erg tijdrovend en zwaar met donkere dagen in december waardoor men meer tijd nodig had om de dag na Kerst (Navidad) naar huis te kunnen reizen. Daarom was San Esteban aanvankelijk een niet-werkdag wat gelijk stond aan een feestdag.
Naast San Esteban is het verschil tussen Karolingisch en de Visigoten ook te merken met het Paasfeest. Want Catalonië en gedeeltelijk ook de Valencia regio en de Balearen eilanden hebben ook een tweede Paasdag of Paasmaandag (Lunes de Pascua) met de traditionele Mona de Pascua. Deze taart wordt traditiegetrouw door de peetvaders als een geschenk gegeven aan kinderen. Taarten zijn bedekt met ofwel gekookte eieren of chocolade figuren (of alleen chocolade figuren zonder taart) en kleurrijke decoraties van bekendheden of prinsesjes, Spongebob, Messi, etc.
Met de Día de San Esteban op 26 december en de Día de la Mona hebben het Kerstfeest en het Paasfeest in Catalonië, de Valencia regio en Balearen meer een band met de festiviteiten in Noord-Europa dan met de rest van Spanje.