MADRID – In Spanje wordt geschat dat er meer dan 3.000 verlaten dorpen zijn, een aantal dat toeneemt na decennia van plattelandsvlucht en vergrijzing van de bewoners die in kleine gemeenten zijn achtergebleven. De meeste van deze dorpen bevinden zich in het zogenaamde binnenland van Spanje, waar het probleem van bevolkingskrimp het meest wordt gevoeld. Tientallen van deze dorpen kunnen worden gekocht want de huizen, kerken en andere gebouwen staan te koop. Alleen al in Castilië en León worden een dozijn dorpen verkocht, inclusief hun huizen, landgoederen en andere gebouwen. Een groot deel van deze dorpen kost niet meer dan een appartement in een grote stad of aan de populaire Costa’s.
Dit bijzondere vastgoedproduct heeft de interesse gewekt van buitenlandse investeerders en vermogenden. Makelaars die gespecialiseerd zijn op dit segment werken vaak met bijna 75% aan buitenlandse klanten. “De buitenlandse investeerder is niet langer alleen op zoek naar strandtoerisme, maar ook naar een toevluchtsoord voor zijn economie door te investeren in dorpen en landbouwgronden. Ze willen hun investeringen diversifiëren” legt een woordvoerder van het bureau Aldeas Abandonadas, uit aan de krant El Confidencial. Het gaat daarbij vaak om buitenlanders uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Argentinië en Venezuela maar ook soms Nederlanders en Belgen.
Stukjes van Spanje die te koop staan zijn zeer aantrekkelijk voor internationale investeerders zonder enige relatie met de dorpen die ze kopen, maar die ze vaak gebruiken als veilige haven voor hun geld die niet bestaat in andere landen. Andere type kopers zijn gezinnen die hun leven willen veranderen en hun kinderen willen opvoeden in een landelijke omgeving.
Een voorbeeld hiervan is Salto de Castro, in de provincie Zamora, een klein dorp van 6.600 vierkante meter dat bewoond was tijdens de bouw van de dam van Castro en in 1989 verlaten werd. Een paar weken geleden werd bekend dat een Spaanse aannemer het had gekocht voor slechts 260.000 euro. Zijn bedoeling is om het om te bouwen tot een nieuw toeristisch gebied voor de regio. Het bestaat uit 44 huizen, een bar, een kerk en een school.
Minder dan een appartement
De ondernemer uit Castilla-La Mancha betaalde 260.000 euro voor een heel dorp, minder dan wat een goed appartement kost in een flink aantal steden. Want eigenaar zijn van een dorp is geen dure droom, maar het heeft wel een trucje. Na de koop moet je de faciliteiten aanleggen of vernieuwen omdat de bestaande faciliteiten erg oud zijn of deze simpelweg ontbreken. Je moet elektriciteit aanleggen omdat veel van deze eigendommen geen stroom hebben. Je moet wegen asfalteren, gebouwen restaureren, etc. Vaak hoge investeringen om een dorp bewoonbaar te maken.
Toch is de prijs van dorpen die te koop staan zeer opvallend. Op de website van Aldeas Abandonadas zijn tot een dozijn opties te vinden in verschillende provincies van Castilië en León. In Segovia wordt een dorp van 12 huizen en een landgoed van 5.500 vierkante meter aangeboden voor 100.000 euro. “Midden in de natuur en goed gelegen”, zegt de advertentie. In Burgos kunnen geïnteresseerden een verlaten dorp van 60 huizen kopen voor 339.000 euro. Of in León een landelijk complex met twee gebouwen en een museum voor 300.000 euro. Dit zijn opvallend lage bedragen, omdat de gemiddelde prijs van een appartement in Spanje 223.000 euro is.
Waarom worden hele dorpen verkocht?
Ondanks dat de bevolkingskrimp ervoor zorgt dat huizen leeg staan naarmate inwoners vertrekken, lijkt het moeilijk dat een heel dorp één eigenaar kan hebben om verkocht te worden. Een uitleg is dat vroeger families erg groot waren en trouwden mensen met zeer nauwe familiebanden. Dit zorgde ervoor dat er bij opvolging van erfenissen de eigendom van het hele dorp in één of slechts enkele handen van dezelfde familie terecht kwam. Veel familieleden emigreerden en de eigendommen werden overgedragen aan andere personen die achterbleven, die in sommige gevallen ook meer huizen begonnen te kopen. Na verloop van tijd raken deze huizen in verval en worden de kosten te hoog waarna ze als een geheel verkocht worden.
Het is echter belangrijk om te realiseren dat het verkrijgen van het eigendom van een dorp niet betekent dat alles volledig van de nieuwe eigenaar is. Er zijn gronden en faciliteiten die niet in particulier bezit kunnen zijn. Een dorp is niet volledig privé, er zijn gemeenschappelijke delen zoals wegen, toegang tot landgoederen, begraafplaatsen of kerken. Deze behoren tot het erfgoed en kunnen niet worden verkocht. Daarom vereist het te koop zetten van een dorp een complexe procedure van enkele maanden en onderhandelingen met de betreffende gemeente om te zien welke diensten (elektriciteit, water, riolering) zij zullen leveren.