MADRID – Deze vrijdag heeft men in een speciale ministerraad de wet voor het nieuwe leefbaar inkomen voor de allerarmsten aangenomen dat vanaf juni betaald zal worden aan meer dan 850.000 huishoudens of 2,3 miljoen personen die in een extreme armoede situatie verkeren. Er zijn voor- en tegenstanders te vinden voor deze vorm van een basisinkomen maar in het geval van Spanje kan men dit vergelijken met een bijstands of aanvullende uitkering die niet bestaat in Spanje en alleen geldt voor een bepaalde groep inwoners en dus niet universeel is.
Als je in Nederland tijdelijk geen werk hebt of te weinig geld hebt om van te leven en je geen recht hebt op een andere uitkering, dan kun je een bijstandsuitkering aanvragen. De bedragen die men dan ontvangen liggen tussen de 551,26 euro en 1.052,32 euro afhankelijk van de gezinssituatie.
Spanje kent landelijk gezien geen bijstandsuitkering en heeft in principe alleen werkloosheidsuitkeringen en diverse andere uitkering maar daarbij dient men aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Lukt dat niet of stopt een uitkering dan ontvang je in Spanje niets meer (over het algemeen). Dat zorgt ervoor dat er tienduizenden huishoudens en miljoenen inwoners zijn die niets aan inkomen ontvangen.
Spanje is een van de weinige EU-landen waar op landelijk niveau geen minimaal inkomen gereguleerd is waardoor er dus ook meer kans op armoede is met een op de vijf personen die op de grens van extreme armoede leeft. Met het ‘Ingreso Mínimo Vital (IMV)’ moet daar een einde aan komen. Het zal de staatskas tussen de 3 en 3,5 miljard euro per jaar gaan kosten. De Europese Commissie vraagt sinds 2014 al om iets de situatie van extreme armoede te doen.
Leefbaar inkomen Vs basisinkomen
In Spanje wil men het armoedeprobleem voor 80% oplossen met een ‘Ingreso Mínimo Vital’ ofwel een minimum leefbaar inkomen dat alleen geldt voor de allerarmsten in het land. Het leefbaar inkomen is het minimuminkomen dat een persoon nodig heeft om in de basisbehoeften van zichzelf en zijn gezin te voorzien waaronder huisvesting, voedsel, openbare diensten, kleding, vervoer, kinderopvang, recreatie, opleiding etc.
Het minimum leefbaar inkomen moet niet verward worden met een basisinkomen (renta básica of renta mínima) wat een universeel gegarandeerd inkomen is dat elke burger/inwoner (gedeeltelijk) van de overheid krijgt. Met basisinkomen wordt over het algemeen een onvoorwaardelijk basisinkomen bedoeld, waarbij iedere burger hetzelfde krijgt ongeacht over welke overige inkomsten of over welk vermogen hij of zij beschikt.
Aangezien men in Spanje alleen een gegarandeerd inkomen gaat bieden aan degene die aan strenge eisen voldoet en onder de armoedegrens leeft kan er dus in feite niet gesproken worden over een universeel basisinkomen maar meer over een minimum leefbaar inkomen of een gegarandeerd basisinkomen voor Spanje’s allerarmsten.
Extreme armoede
Het ‘Ingreso Mínimo Vital’ is met name bedoeld voor die families of personen die zich in een situatie van extreme armoede bevinden waarbij het vooral gaat om huishoudens met kinderen. 20% van de Spaanse huishoudens heeft te maken met deze extreme armoede (pobreza extrema) en tussen de 21% en 40% met een gemiddelde armoede (pobreza mediana).
Op dit moment zijn er meer dan 1 miljoen huishoudens waarin elk familielid werkloos is waarvan ongeveer 600.000 huishoudens geen enkele vorm van inkomsten hebben, dus ook geen uitkeringen. De corona-crisis heeft ervoor gezorgd dat er meer werklozen bij zijn gekomen en er ook meer armoede is ontstaan.
Bedragen
Het minimum leefbaar inkomen voor deze groep mensen zal variëren tussen 462 en 1.015 euro per maand afhankelijk van de inkomsten die men in 2019 heeft opgegeven/ontvangen (dat is de norm).
Vanwege de corona-crisis wordt er ook gekeken naar de inkomens van dit jaar waardoor personen die vanwege de corona-crisis zonder werk zitten ook recht hebben op deze financiële hulp. Verder speelt de gezinssamenstelling mee zoals of er 2 of meer kinderen of afhankelijke personen in huis leven. Eventueel bestaande inkomens worden met het minimum leefbaar inkomen aangevuld.
Er zijn diverse verschillende scenario’s zoals alleenstaande personen, eenoudergezinnen, huishoudens met een of twee of meer kinderen etc.
- Alleenstaande volwassene: 5.538 euro per jaar / 461,50 per maand
- Eenoudergezin met 1 kind: 8.418 euro per jaar / 701,50 euro per maand
- Eenoudergezin met 2 kinderen: 10.080 euro per jaar / 840 euro per maand
- Eenoudergezin met 3+ kinderen: 11.741 euro per jaar / 978,42 euro per maand
- 2 volwassenen: 7.200 euro per jaar / 600 euro per maand
- 2 volwassenen met 1 kind: 8.861 euro per jaar / 738,42
- 2 volwassenen met 2 kinderen: 10.523 euro per jaar / 876,92 euro per maand
- 2 volwassenen met 3+ kinderen: 12.184 euro per jaar / 1.015,33 euro per maand
Meer omstandigheden in onderstaande overzicht.
In alle gevallen gaat het om bedragen per huishouden, niet personen. Het is ons niet helemaal duidelijk of dit bruto of netto bedragen zijn.
Vereisten
Het Spaanse minimum leefbaar inkomen is met name voor die huishoudens bedoeld waar minder dan 230 euro per maand of 2.760 euro per jaar aan inkomen binnenkomt. In het geval dat er twee volwassenen personen in een huishouden leven dient dat bedrag minder dan 460 euro per maand of 5.520 euro per jaar te zijn.
Het minimum leefbaar inkomen wordt niet per persoon maar per huishouden uitgekeerd en geldt voor zowel werkzoekenden als werkenden.
De personen die een minimum leefbaar inkomen kunnen aanvragen moeten ouder dan 23 jaar en jonger dan 65 jaar zijn of vanaf 18 jaar als er een of meer kinderen zijn.
Men moet ten minste 12 maanden ingeschreven staan bij en bijgedragen hebben aan de Sociale Zekerheid (Seguridad Social).
Ook moet het gaan om personen die minstens 12 maanden voorafgaand aan de aanvraag woonachtig zijn en officieel ingeschreven (residencia legal) staan in Spanje.
Er wordt een controle gedaan naar het vermogen wat het inkomen is verminderd met eventuele schulden min de waarde van een woning. Daarnaast wordt er gekeken naar een vermogenslimiet (límite de patrimonio) tussen 16.614 euro voor alleenstaanden en 43.396 euro in het geval van een huishouden van vier personen.
Er wordt in de regel gekeken naar de inkomsten in het voorafgaande jaar van het jaar van aanvraag. Vanwege de corona-crisis en omdat er meer mensen werkloos zijn geworden houdt men ook rekening met de inkomens van dit jaar.
Het is mogelijk een baan te hebben en het minimum leefbaar inkomen te ontvangen maar in principe is deze financiële hulp gericht op personen die zonder werk zitten die verplicht zijn om actief werk te zoeken en als dat wordt aangeboden ook te accepteren.
Als men een baan heeft maar niet aan de ‘renta media garantizada’ ofwel het gegarandeerde jaarinkomen van 10.070 euro per huishouden komt, wordt dat aangevuld door middel van het ‘Ingreso Mínimo Vital’ wat niet meer is dan 4.400 euro gemiddeld per jaar.
Het basisinkomen is verenigbaar met andere autonome/regionale inkomens van vergelijkbare aard waarbij de regering nog moet vaststellen wat de maximale inkomensgrens zal zijn. Voorbeelden zijn autonome regio’s zoals Baskenland waar reeds een financiële hulp bestaat voor de allerarmsten van 726 euro, in La Rioja is dat 700 euro en in Murcia 300 euro.
Het basisinkomen kan men vanaf 15 juni aanvragen bij de Sociale Zekerheid (Seguridad Social). Het wordt mogelijk gemaakt om dit online te doen. Het minimum leefbaar inkomen wordt maandelijks uitbetaald.
Voorbeeld zoals HIER te lezen:
Huishouden bestaande uit 2 volwassenen en 2 kinderen met een gegarandeerd inkomen van 10.523 euro. Ten eerste wordt er gekeken naar wat het vermogen is van deze familie wat hier minder is dan de limiet. Ten tweede wordt er gekeken naar het inkomen wat in dit voorbeeld 5.000 euro per jaar is. Op basis hiervan wordt het minimum leefbaar inkomen uitgerekend: 10.523-5.000 = 5.523 euro wat dit huishouden in totaal per jaar ontvangt.