Het oosten van Rusland heeft in de nacht van dinsdag op woensdag te maken gekregen met een krachtige aardbeving van 8,8 op de schaal van Richter, een van de vier zwaarste aardbevingen ooit. Dit heeft geleid tot het afkondigen van tsunamialarmen in verschillende landen die aan de Stille Oceaan grenzen. De eerste golven van de tsunami zijn inmiddels aan land gekomen, maar is er ook een kans op een tsunami in Spanje?
Veel landen aan de Stille Oceaan hebben een tsunamialarm afgekondigd. Het gaat om onder meer Rusland, Japan, Hawaii en alle staten aan de Noord-Amerikaanse westkust, Canada, Mexico, Indonesië, India, Ecuador, Colombia, Nieuw-Zeeland, de Filipijnen, Papoea-Nieuw-Guinea, China, Chili, Panama, Peru, Salomonseilanden, Vanuatu en Taiwan.
Hoewel er momenteel geen tsunamialarm voor Spanje is uitgegeven, houdt dit niet in dat de Spaanse kust helemaal beschermd is tegen tsunami’s. Met meer dan 5.000 kilometer aan kustlijn is het zeker mogelijk dat Spanje door een tsunami wordt getroffen. In feite zijn er al verschillende keren tsunami’s geweest.
In 2024 heeft een commissie van UNESCO aangegeven dat er een grote waarschijnlijkheid is dat het Noordoost-Atlantische en Middellandse Zeegebied in de komende 30 tot 50 jaar geconfronteerd zal worden met een tsunami. Hoewel er geen enorme golven van 20 meter zoals in Japan, Chili of Sumatra worden verwacht, zijn golven van één tot twee meter wel mogelijk. Het gevaarlijke aspect van tsunami’s ligt echter niet alleen in de hoogte van de golven, maar ook in de krachtige waterstromen en overstromingen die schade kunnen toebrengen aan stranden, havens en wegen.
Net als aardbevingen komen ook tsunami’s sporadisch voor, hoewel dit zelden gebeurt en de laatste keer heel lang geleden was. De laatste grote tsunami vond plaats op 1 november van het jaar 1755 toen er zo’n 800 kilometer voor de kust van Cabo de San Vicente in Andalusië een zeebeving (maremoto) plaatsvond en golven tussen de 6 en 20 meter naar de Portugese en Spaanse kust liet komen.
Terwijl in Portugal de stad Lissabon en diverse kustplaatsen verwoest werden, gebeurde datzelfde aan de Atlantische kust in het zuiden van Spanje. Steden als Huelva, Cádiz en kleinere dorpen als Ayamonte, Sanlúcar de Barrameda, Chipiona, El Puerto de Santa María en Conil werden door de hoge golven bedolven en gedeeltelijk verwoest.
In 2003 werden 45 minuten na een aardbeving in Algerije de gevolgen gemerkt in het zuiden van de Balearen waar in de havens diverse boten en jachten verwoest werden door de hoge golven.
Op Menorca, in de haven van Ciutadella, komen regelmatig zogenaamde rissagas voor, een tsunami achtig fenomeen maar met andere oorzaken. De rissaga (In het Catalaans) is een fenomeen wat beïnvloed wordt door het weer, maar wel het waterpeil tot wel 4 meter laat stijgen.
Ook al is het risico van een tsunami in het zuidwesten van Spanje laag, de gevolgen zouden enorm verwoestend kunnen zijn, aldus een recent onderzoek van de universiteit van Cantabria in Santander. In Spanje bestaat er geen noodscenario om adequaat op een dergelijke catastrofe te reageren en, mede dankzij de enorme groei in het toerisme en de daarbij horende bebouwingen langs de kust, de verwoestingen zouden enorm zijn met alle gevolgen van dien.
Een tsunami kan al worden veroorzaakt door een aardbeving van minstens 6 op de Schaal van Richter in de tectonische platen voor de Atlantische kust bij Cádiz en met name aan de Middellandse Zeekust.
Ook de Balearen zouden in zo’n geval te maken krijgen met de gevolgen ervan. Hoewel de meest recente grote aardbevingen begin dit jaar ook onder het zeeoppervlak plaatsvonden voor de kust van Marokko, was dat behoorlijk diep op zo’n 10 kilometer waardoor er geen tsunami’s werden veroorzaakt