De historische neerslag die Valencia op 29 oktober 2024 teisterde, markeert een dramatisch keerpunt in de meteorologische geschiedenis van de regio. Met neerslagwaarden die de vorige records uit 1996 verbreken, staat deze gebeurtenis symbool voor de toenemende impact van extreme weerfenomenen in het Middellandse Zeegebied.

UPDATE: Volgens officiële bronnen zijn er minstens 51 doden gevallen in de Valencia regio als gevolg van de overstromingen veroorzaakt door de DANA. Daarnaast is er ook sprake van verschillende vermisten in de provincie Valencia en in Letur (Albacete), waar een hevige stroming twee gemeentewerkers in een voertuig heeft meegesleurd, dat nog steeds niet is gevonden.

In Torrent zijn de lichamen van vijf mensen geborgen: een stel, twee kinderen en een baby; In Paiporta zijn vier andere overledenen aangetroffen: twee mannen, een vrouw en nog een baby; In Chiva is het lichaam van een man gevonden; een andere in Cheste, een vrouw in Alfafar en een andere man in Alcudia.

De uitzonderlijke regenval die de Valencia regio trof, heeft alle verwachtingen overtroffen en zorgt voor een nieuw hoofdstuk in de meteorologische geschiedschrijving. Met meetwaarden die alle voorgaande records hebben verpletterd, wordt duidelijk hoe ingrijpend deze gebeurtenis is voor de regio.

De meetstations in Chiva hebben in een tijdsbestek van 24 uur maar liefst 445,4 liter per vierkante meter geregistreerd. Deze opmerkelijke hoeveelheid neerslag overtreft op sommige locaties zelfs de beruchte en extreme gota fría van 1996, een gebeurtenis die destijds voor veel onrust zorgde.

De intensiteit van deze neerslag is des te opmerkelijker omdat het zich concentreerde in een relatief kort tijdsbestek. Meteorologen spreken van een fenomeen dat zelfs met moderne voorspellingsmodellen moeilijk te voorspellen was.

De enorme waterval heeft een desastreuze invloed gehad op de lokale infrastructuur. De wegen zijn veranderd in woeste rivieren, kelders zijn overstroomd, en verschillende gebouwen hebben aanzienlijke schade opgelopen.

De wateropvangcapaciteit van stedelijke gebieden werd zwaar op de proef gesteld. Rioleringssystemen konden de watermassa niet verwerken, wat leidde tot grootschalige overstromingen in lagergelegen gebieden.

Weerkundigen wijzen op de bijzondere omstandigheden die leidden tot deze extreme regenval. De combinatie van warme zeelucht, een koufront en de geografische ligging van Valencia creëerde een perfect storm scenario.

Deze gebeurtenis past in een patroon van toenemende extreme weersomstandigheden in het Mediterrane gebied. Klimaatexperts zien hierin een mogelijk verband met de opwarming van de Middellandse Zee.

De ligging tussen bergen en zee maakt een groot gebied in de Valencia regio bijzonder kwetsbaar voor extreme regenval. De berghellingen versterken het effect van de neerslag, waarbij het water zich snel verzamelt in de dalen. De combinatie van steile hellingen en verstedelijkte gebieden zorgt voor een snelle afvoer van regenwater, wat de overlast in lagergelegen gebieden verergert.

Het DANA-fenomeen (Depresión Aislada en Niveles Altos) speelde een hoofdrol in deze extreme weersituatie. Dit meteorologische verschijnsel, ook bekend onde de oude naam ‘gota fría’, kenmerkt zich door intense regenval in korte tijd.

DANA’s ontstaan wanneer koude lucht op grote hoogte wordt afgesneden van de hoofdstroming in de atmosfeer. Dit leidt tot een isoleerd lagedrukgebied dat voor extreme weersomstandigheden kan zorgen. De combinatie met warme, vochtige lucht vanaf de Middellandse Zee zorgt voor explosieve ontwikkeling van onweersbuien.

Kustgebieden zijn extra kwetsbaar voor DANA’s vanwege de interactie tussen zee en land. De warme zeelucht botst met koudere lucht in de hogere luchtlagen, wat leidt tot intense regenval. De steile berghellingen langs de kust versterken dit effect nog eens, waardoor de neerslag zich concentreert in bepaalde gebieden.