De huidige situatie met de DANA in Spanje, vooral in gebieden zoals de Valencia regio en Castilla-La Mancha, is verontrustend. Er zijn veel dodelijke slachtoffers en er komen steeds meer meldingen binnen van zware weersomstandigheden, ook in andere regio’s. In dit artikel bespreken we de laatste stand van zaken in de getroffen regio’s en proberen we antwoorden te geven op de meest voorkomende vragen die we bij de redactie krijgen. We zullen dit artikel regelmatig bijwerken. (laatste update op donderdag 31/10 om 16 uur)
De zogenaamde DANA heeft van 28 tot en met 30 oktober hard toegeslagen in verschillende gebieden van Spanje, met ingrijpende gevolgen. De meest getroffen zones zijn echter de regio Valencia en Castilla-La Mancha. Niet alleen is de schade hier het grootst, maar er zijn ook aanzienlijk meer slachtoffers te betreuren.
Dodental
Het dodental dat gerapporteerd is als gevolg van de DANA in Spanje blijft stijgen. Het is een tragische realiteit dat we nu 140 geschatte overledenen hebben, waarvan de meesten (101) uit de Valencia regio komen, met daarnaast 2 doden in Castilla-La Mancha en 1 dode in de provincie Málaga. Het dodental kan echter nog stijgen, omdat er nog veel vermisten zijn. (laatste update op 31/10 om 16 uur)
In dit geval hebben we het alleen over mensen die zijn overleden, omdat er geen officiële cijfers zijn over het aantal dieren dat is omgekomen tijdens de overstromingen in de verschillende getroffen gebieden. Wel weten we dat meerdere mensen samen met hun dieren zijn gered door de brandweer, Guardia Civil en andere hulpdiensten. Veel opvangcentra en asiels hebben hulp nodig omdat ze blank staan en met man en macht de dieren proberen te redden. Lees op de website van Animals Today hoe je eventueel kunt helpen.
Het stadje Paiporta, met een inwoneraantal van 27.000, behoort tot de gemeenten in de regio Valencia die het meest getroffen zijn door de DANA. In dit dorp kwamen volgens de laatste telling 67 mensen om het leven. De Turia-rivier trad hier buiten haar oevers, waardoor de straten onder water stonden en de snelstromende stroming verwoestend kon uitwerken.
Ergste natuurramp ooit
De overstromingen in de provincie Valencia zijn nu bekend als de dodelijkste natuurramp die Spanje ooit heeft meegemaakt. Met 140 (voorlopige) slachtoffers zorgt deze DANA ervoor dat de eerdere rampen, zoals de overstromingen in 1996 op de camping Las Nieves in Biescas (Huesca) met 87 doden en de Turia-rivier overstromingen in 1957 in Valencia met 81 slachtoffers, nu zijn achtergelaten.
Afgesloten wegen
In ons eerder gepubliceerde artikel kun je lezen welke wegen in Spanje tijdelijk gesloten of moeilijk begaanbaar zijn door wateroverlast of schade. De meeste afgesloten wegen bevinden zich in de regio Valencia, en dit geldt niet alleen voor de kleinere secundaire wegen. Ook belangrijke snelwegen zoals de A-7 rondom Valencia zijn op verschillende plekken in beide rijrichtingen afgesloten, net als de A-3 richting Buñol. Voor de actuele informatie over de wegen is het slim om Google Maps te raadplegen via DEZE LINK en de verkeersoptie in te schakelen.
Huidige situatie Valencia regio
Momenteel is de situatie in de Valencia-regio nog steeds behoorlijk gespannen. Hoewel de hevigste regenbuien iets zijn afgenomen, blijven er aanzienlijke risico’s bestaan. De Spaanse Weerdienst (AEMET) heeft het alarmniveau voor bepaalde gebieden verhoogd, nu de weersomstandigheden veranderen. Een oranje waarschuwing houdt in dat er veel neerslag wordt verwacht, wat kan leiden tot gevaarlijke situaties.
De hulpdiensten, brandweerlieden en de UME (Spaanse leger) werken samen met buurtbewoners aan intensieve zoek- en reddingsacties. Op dit moment zijn er nog steeds veel mensen vermist of geïsoleerd. Op dit moment zijn er nog geen exacte cijfers over de vermisten door de DANA in Valencia, omdat veel gemeenten en deelgemeenten geïsoleerd zijn door het zware weer. Op onderstaande kaart is te zien waar nog mensen vermist worden.
Op donderdagochtend heeft de provincie Castellón te maken gekregen met een rood weeralarm vanwege de verwachte neerslag. De voorspellingen zijn bevestigd en op sommige locaties is er meer dan 200 liter water per m² gevallen. De provinciale hoofdstad van deze gelijknamige provincie ondervond aanzienlijke wateroverlast na de DANA die over het gebied trok.
Huidige situatie andere regio’s
De situatie in Castilla-La Mancha is ook zorgelijk. Vooral de stad Mira heeft te lijden onder de aanhoudende regen. De infrastructuur staat onder druk en verdere schade dreigt. De combinatie van hevige regen en onvoldoende afwateringssystemen zorgt voor grote problemen.
In Catalonië heeft de regionale overheid het INUNCAT-plan geactiveerd vanwege de verwachting van significante neerslag in de provincies Tarragona, met name in het zuiden, zoals Tortosa, Amposta en La Ràpita rondom de Ebro-delta, alsook in de gebieden rond Tarragona, Reus, Cambrils en Salou aan de Costa Dorada op donderdag 31 oktober. Voor Barcelona is een “rode waarschuwing” afgegeven voor “mogelijk hagel, windstoten, stormschade en/of tornado’s” tot 14 uur.
In Andalusië wordt er flink gewerkt aan het herstellen van de schade en het opruimen van de chaos, nadat meerdere provincies zoals Granada, Málaga, Almería en Cádiz zijn getroffen door de DANA. Momenteel zijn er nog 23 wegen afgesloten in de regio. Helaas is een 71-jarige man uit Groot-Brittannië overleden; hij woonde in Alhaurin de la Torre. Deze man werd in een rolstoel uit zijn woning gehaald, maar kreeg tijdens de reddingsactie een hartaanval en overleed later in het ziekenhuis.
Aragón heeft ook te maken gehad met de effecten van de DANA, vooral in het zuiden van de regio in de provincies Teruel en Zaragoza. Tientallen mensen moesten geëvacueerd worden vanwege het snel stijgende water, terwijl meerdere wegen werden afgesloten uit voorzorg of vanwege schade.
Wat is eigenlijk een DANA?
Een “DANA” (Depresiones Aisladas en Niveles Altos) is een meteorologisch fenomeen dat optreedt wanneer een koude luchtmassa een warme luchtmassa ontmoet. Dit leidt tot instabiliteit en kan resulteren in heftige onweersbuien en overvloedige neerslag. Vroeger werd de naam “gota fría” gebruikt, wat letterlijk “koude druppel” betekent. Het is een veelvoorkomend weerfenomeen in Spanje, vooral langs de Middellandse Zeekust.
De dynamiek van een DANA kan leiden tot extreme weersomstandigheden. Wanneer de koude lucht bovenop de warme lucht “vastloopt”, ontstaat er een gesloten depressie die onafhankelijk van andere systemen kan bewegen. Dit zorgt voor langdurige periodes van intensieve neerslag, die schadelijk kunnen zijn voor de omgeving.
Wanneer heeft de Spaanse Weerdienst gewaarschuwd?
Vanaf vrijdag 25 oktober, vier dagen voor de verwoestende overstromingen, waarschuwden meteorologen al dat deze DANA bijzonder ongunstig zou zijn. Daarna volgende elke dag meerdere waarschuwingen via sociale media en in kranten.
De Spaanse Weerdienst AEMET heeft op vrijdag, zaterdag en dinsdag verschillende waarschuwingen afgegeven, waaronder rode waarschuwingen voor hevige regenval. De eerste rode waarschuwing kwam op dinsdag 29 oktober om 07:36 uur naar buiten met daarna meerdere berichten via X, waarna de ernst van de situatie steeds zichtbaarder werd. Rode waarschuwingen geven aan dat er grote risico’s zijn voor de bevolking en de infrastructuur.
De impact van deze waarschuwingen kan niet worden onderschat. Wanneer de AEMET een rode waarschuwing afgeeft, betekent dit dat mensen onmiddellijk actie moeten ondernemen. Dit omvat mogelijk evacuatie, het zoeken naar onderdak, of het vermijden van reizen.
ES-Alert berichten?
De taken voor het versturen van ES-Alert waarschuwingen liggen bij de Protección Civil en diverse lokale overheid. Sinds dinsdag 29 oktober zijn er drie ES-Alert berichten verzonden: om 20.11 uur, om 21 uur en woensdag 30 oktober om 7.07 uur. De vraag is of dit nieuwe waarschuwingssysteem in Spanje ook echt effectief is geweest en of de mensen de ernst van de situatie hebben begrepen.
Politieke ruzie
Carlos Mazón, de presidente van de Generalitat Valenciana, en het Ministerie van Binnenlandse Zaken hebben begonnen met het delen van opmerkingen over wie verantwoordelijk was voor het verzenden van de mobiele waarschuwing via het ES-Alert systeem in de nacht van 29 oktober. Mazón verklaarde dat er een protocol werd gevolgd dat gecoördineerd wordt door de Spaanse regering. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken gaf aan dat, aangezien de noodsituatie op niveau 2 was, de verantwoordelijkheid bij de Generalitat lag.
Het protocol stelt dat zolang de waarschuwing op niveau 2 blijft, de verantwoordelijkheid voor het beheer van een noodsituatie bij de autonome gemeenschap ligt. Deze gemeenschap is degene die het Nationaal Centrum voor Noodhulp (onderdeel van de centrale regering) verzoekt om mobiele waarschuwingen uit te geven. Dit betekent dat de beslissing om al dan niet een waarschuwing uit te geven op de avond van dinsdag 29 oktober, in verband met de gevolgen van de DANA, afhing van de Generalitat Valenciana.
De nationale partijleider Alberto Núñez Feijóo van de Partido Popular (PP), die regionaal regeert in de Valencia regio, heeft recentelijk opmerkingen geplaatst over de Spaanse Weerdienst AEMET. Het is inmiddels duidelijk dat deze kritiek ongegrond is en dat de PP mogelijk probeert de aandacht af te leiden van andere zaken of eigen falen. Feitelijk heeft de AEMET herhaaldelijk gewaarschuwd, zoals eerder vermeld, maar heeft de regionale overheid van de Valencia regio te laat gereageerd.
Fake news
Helaas is er, zelfs na zo’n grote ramp, veel nepnieuws te vinden. Vaak zijn het bekende onheilsprofeten, klimaatontkenners en andere mensen die graag verwarring en angst onder de bevolking willen zaaien. Het is belangrijk dat iedereen goed oplet met wat ze lezen, vooral op sociale media, waar dit soort mensen zich vaak uitlaten. Vertrouw alleen op informatie van betrouwbare sites, zoals bekende kranten. Bij SpanjeVandaag controleren we ook altijd het nieuws bij meerdere bronnen voordat we het publiceren, om nepnieuws te vermijden.